Welke FAQ wil je lezen?

Artsen Collectief

Wie zijn jullie?

Wij zijn een groeiende groep artsen en medisch professionals die zich in toenemende mate zorgen maakt over de coronamaatregelen. Wij zijn van alle leeftijden en vele specialismen. De meesten van ons zijn regulier werkende artsen uit diverse ziekenhuizen, instellingen en praktijken. We spreken op persoonlijke titel. Lees meer bij https://artsencollectief.nl/over-ons/

Waarom is de stichting opgericht?

Het begon medio 2020 met een brandbrief aan de politiek waarin allerlei artsen en medisch professionals hun zorgen uitten over het gevoerde coronabeleid. https://artsencollectief.nl/op-20-augustus-stuurde-het-arts-en-covidteam-een-samenvatting-van-de-eerdere-brandbrief-aan-alle-kamerleden/

Helaas is, afgezien van een enkel Kamerlid, daar geen reactie op gekomen. De coronamaatregelen gingen echter door en werden zelfs aangescherpt. Onze zorgen bleven. In december 2020 hebben we ons officieel verenigd in de Stichting Artsen Covid Collectief.

We zien in de praktijk dat de coronamaatregelen veel schade aanrichten die niet meer in verhouding staan tot het doel. We kunnen ons werk als arts niet meer uitvoeren zoals we dat vanuit onze artseneed beloofd hebben.

Door de oprichting van de stichting bieden we een podium waar gelijkgestemden zich kunnen aansluiten om de ervaringen te bundelen, informatie en kennis uit te wisselen en beschikbaar te maken voor het publiek.

Jullie hebben in 2020 een brandbrief geschreven. Waar kan ik die vinden?

In 2020 was er een speciale site voor de zogeheten artsen-brandbrief om deze te kunnen ondertekenen. Die site is inmiddels opgeheven.

Een groot deel van de betrokken artsen is opgegaan in de stichting Artsen Covid Collectief.
De handtekeningen zijn verzameld en de brandbrief is in herziene vorm aan het kabinet aangeboden. https://artsencollectief.nl/op-20-augustus-stuurde-het-arts-en-covidteam-een-samenvatting-van-de-eerdere-brandbrief-aan-alle-kamerleden/

De personen die de brandbrief ondertekenden, hebben een e-mail met informatie ontvangen over de oprichting van de stichting met de optie om hun steun opnieuw kenbaar te maken door 'vriend van de stichting' te worden. Meer info is hier te vinden. https://artsencollectief.nl/verkorte-brandbrief-corona-maatregelen-3-7-2020/

Waar staan jullie voor (missie)?

Wij vinden dat gezondheid meer is dan het bestrijden en voorkomen van virusinfecties. Daarom dragen wij constructief bij aan verandering en voeren een open gesprek. We pleiten voor een risicogestuurd beleid met maatregelen tegen corona met zo min mogelijk nevenschade, waarbij gezondheid wordt gestimuleerd en waarin (keuze)vrijheid en zelfbeschikkingsrecht voorop staan.

Ons motto is daarbij #vanAngstnaarVertrouwen

Lees meer over ons bij https://artsencollectief.nl/over-ons/

Waarom is jullie motto #vanAngstnaarVertrouwen?

Wij vinden dat er sprake is van een angstpandemie rondom corona. De schadelijke gevolgen van de coronamaatregelen voor onze psychische gezondheid, zoals minder sociale contacten, minder bewegen en het ontstaan van financiële problemen, zijn zodanig groot dat zij niet in verhouding staan tot het doel ervan.

Angst zonder perspectief tast gezondheid en draagvlak aan. Daarom willen wij vanuit een helder ethisch kompas een klimaat creëren met respect voor ieders mening en gevoel, op basis van gelijkheid, waarin de veerkracht van mensen, hun (keuze)vrijheid, zelfbeschikkingsrecht en eigen regie voorop staan. 

Kijk hier voor meer informatie over angst. https://artsencollectief.nl/category/onderbouwing/angst-onderbouwing/

Wat willen jullie bereiken (visie)?

Wij beogen een samenleving waarin gestreefd wordt naar het behouden en verbeteren van gezondheid en waarin zelfbeschikkingsrecht en behoud van lichamelijke integriteit als fundamentele waarden hoog in het vaandel staan.

Daarbij hoort een gezondheidszorg die meer gericht is op preventie en stimulatie van het zelfhelend vermogen dan nu het geval is. Zo geven we mensen beter de kans om de juiste keuzes te maken wat betreft hun gezondheid en welzijn. Ook draagt dit bij aan een gezond vertrouwen in eigen lichaam.

Lees meer over ons bij https://artsencollectief.nl/over-ons/

Wat doen jullie om jullie doel te bereiken?

Wij benaderen actief en reactief allerlei medische beroepsgroepen, individuele collega’s, kabinetsleden en andere beleidsmakers. We staan in contact met internationale collega’s en kijken hoe we elkaar kunnen ondersteunen. Dat doen we omdat het huidige coronabeleid internationaal gedreven is en in vele landen op dezelfde manier wordt uitgevoerd.

Wij blijven ons verdiepen en onze kennis delen. Afhankelijk van de ontwikkelingen organiseren wij seminars en rondetafelgesprekken voor en met onze vakgenoten. Door het verbinden van en hulp bieden aan bezorgde medisch professionals maken wij inzichtelijk wat tot nu toe onzichtbaar bleef.

We zoeken contact met de pers, schrijven opiniestukken en artikelen en doen dit op basis van wetenschappelijke (internationale) onderzoeken. We communiceren onze informatie in beeld en tekst zoveel als mogelijk via onze website en sociale media om het publiek zo goed mogelijk te bereiken. Volg je ons al? We zitten op TwitterFacebookInstagram, Telegram en TikTok. Helaas zijn we van LinkedIn verwijderd (juni 2021) en heeft ons bezwaar niet tot een herziening geleid.

Klik hier voor een overzicht van onze acties. https://artsencollectief.nl/wat-wij-doen/

Jullie plaatsen veel informatie op socials, maar reageren niet (veel)? Waarom is dat?

Omdat wij een organisatie zijn die voor 100% uit vrijwilligers bestaat en daardoor slechts een beperkte capaciteit heeft, lukt het ons niet altijd om via de socialmediakanalen en mails via de inbox (op tijd) te reageren. We hopen dat deze Frequently Asked Questions (FAQ’s) kunnen helpen bij de vragen.


We lezen in ieder geval wel alle reacties op de socials en maken dankbaar gebruik van jullie tips. Ook deze FAQ’s worden zoveel als mogelijk aangevuld aan de hand van nieuwe ontwikkelingen en vragen.

Uit hoeveel artsen/medisch professionals bestaat het Artsen Collectief?

Bovenaan op onze homepage zie je hoeveel artsen en medisch professionals (en vrienden) ons Artsen Collectief ondersteunen. Dit aantal wordt wekelijks geüpdatet.
We startten december 2020 met 1.000 artsen en medisch professionals uit de zorgwereld, inmiddels zijn we ruim verdubbeld.

Alle artsen en medisch professionals zijn geverifieerd en hebben een officiële BIG-registratie.

Het aantal ‘medische vrienden’ is ten opzichte van het totaal aantal vakgenoten in de sector (> 60.000) ‘schrikbarend weinig’, zoals onze voorzitter het in de podcast Op z’n Kop https://artsencollectief.nl/podcast-op-zn-kop-met-evelien-peeters-bij-twijfel-niet-doen/ noemde.

Er zijn zeker meer vakgenoten die het met het Artsen Collectief eens zijn, maar niet zijn aangesloten. We hebben daar begrip voor, want door kritische vragen te stellen zijn er al artsen op non-actief gezet, ontslagen, kregen zwijgcontracten of raakten opdrachtgevers kwijt. Mensen die zich uitspreken hebben het zwaarder dan de mensen die het overheidsbeleid volgen.

Artsen/medisch professionals die zich ook zorgen maken over het gevoerde coronabeleid en zich met ons willen inzetten voor een risicogestuurd zorgbeleid, zijn van harte welkom om zich bij het Artsen Collectief aan te sluiten. Aanmelden kan via ‘Word vriend’.  https://artsencollectief.nl/word-vriend/

Kunnen jullie de namen bekend maken van de artsen/medisch professionals die zijn aangesloten bij het collectief?
Nee, de namen van de artsen en medisch professionals die bij ons aangesloten zijn, maken wij niet bekend. Wij laten het aan deze vakcollega’s zelf over of zij hun verbondenheid aan het Artsen Collectief kenbaar willen maken.

Op onze website kun je in ieder geval de namen van onze bestuursleden vinden. Ook in publicaties, op de socials en bijvoorbeeld onze video's komen medici aan het woord die onze missie/visie openlijk steunen en meewerken om ons geluid uit te dragen. https://artsencollectief.nl/huisarts-seema-bansropansingh-aan-het-woord-gezonde-mensen-maken-elkaar-niet-ziek/

Hoe kan ik jullie ondersteunen?

Het is nu belangrijker dan ooit dat ons geluid breed gedragen en zichtbaar wordt. Daarvoor is jouw hulp nodig! Fijn als je dat wilt doen!

Volg ons op TwitterFacebookInstagram, Telegram en TikTok en deel onze berichten, filmpjes etc. zoveel mogelijk en praat erover in jouw netwerk.

Daarnaast kun je je op onze website aanmelden als vriend, helper en/of donateur. We mogen ons gesteund voelen door al ruim dertigduizend mensen die net als wij vinden dat je gezonde mensen vrij laat en geen maatregelen oplegt en kwetsbare mensen, op basis van vrijwilligheid, bescherming biedt.

Samen staan we sterker. Van angst terug naar vertrouwen! 

Waarom vragen jullie donaties?

De betrokken artsen en medisch professionals doen hun werk onbezoldigd. We maken echter wel kosten. Denk aan praktische zaken, zoals de website, benodigde licenties, administratie, bankkosten etc.  Ook kunnen we dankzij jullie donaties nog meer doen, zoals campagnes voeren en informatieve filmpjes en brochures maken.

Wil je ons helpen de doelen van het Artsen Collectief te bereiken? Dan zou je ons heel erg helpen door ons financieel te steunen. https://artsencollectief.nl/doneren/

Met wie werken jullie samen?

Wij zijn een onafhankelijk collectief zonder verbanden of financieringen vanuit andere groepen. Soms werken we samen met andere groepen waarmee we gemeenschappelijke doelen delen en wier initiatieven wij een warm hart toedragen. Zo hebben we hebben een alliantie met Herstel-NL https://herstel.nl/ . Zij zetten zich ook in voor een risicogestuurd beleid.

Personen die verbonden zijn aan het Artsen Collectief kunnen op persoonlijke titel artikelen  (mee)schrijven. Als de naam van de stichting niet wordt genoemd, zijn wij als Artsen Collectief niet officieel betrokken.

 

Kijk ook op onze pagina Links https://artsencollectief.nl/links/ waar we verwijzen naar een aantal websites van organisaties die volgens ons interessant zijn in deze ‘coronatijd’. Meerdere van onder die link genoemde organisaties zetten zich – net als het Artsen Collectief – in voor een risicogestuurd gezondheidsbeleid, gerichte bescherming van kwetsbare groepen en zo min mogelijk nevenschade.

Jullie zeggen dat medische en ethische grenzen worden overschreden. Wat wordt daarmee bedoeld?

We zijn als groeiende groep van medisch professionals gedurende de coronacrisis in een ethisch conflict geraakt door het zien van de ontwrichtende gevolgen van de coronamaatregelen, waar we ons grote zorgen over maken. Niet alleen de medische gevolgen van uitgestelde diagnoses en operaties, maar ook psychosociale schade in onze samenleving, inclusief de impact op de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Zie ook onderbouwing/nevenschade.

In de artseneed staat het bevorderen van gezondheid en het voorkomen van schade voorop. Binnen de huidige crisis zien wij dat de gezondheid en de kwaliteit van leven van mensen in gevaar zijn, zowel door de maatregelen die worden genomen als door angst. In het kader van willen indammen van het coronavirus, dreigen we meer en meer vrijheden kwijt te raken.

Denk aan het invoeren van een ‘vaccinatiepaspoort’ en verplichte PCR- en sneltesten waardoor mensen niet meer vrij kunnen deelnemen aan de maatschappij, ook al zijn en leven ze gezond.
Mensen worden steeds meer onder druk gezet een medische behandeling (vaccinatie) te ondergaan waarvan nog niet zeker is dat de voordelen voor hun gezondheid opwegen tegen de mogelijke medische risico’s. Dit is duidelijk in strijd met het individuele recht op zelfbeschikking, een grondslag van de mensenrechten.
Hiermee wordt volgens ons een medische en ethische grens overschreden.

Deze coronamaatregelen leiden tot een tweedeling in de maatschappij. Wij noemen dit medische apartheid.

Lees ons eerdere persbericht van maart 2021 hierover. https://artsencollectief.nl/vaccinatiepaspoort-leidt-tot-medische-apartheid/

In de FAQ’s kun je ook meer lezen over wat wij vinden van vaccinaties https://artsencollectief.nl/veelgestelde-vragen/vaccinatie/ en het testbeleid https://artsencollectief.nl/veelgestelde-vragen/testbeleid/ .

Jullie spreken over de artseneed en ethiek, álle artsen volgen die toch?

Wij gaan er graag van uit dat ook de artsen die zich niet in onze standpunten kunnen vinden, werken vanuit de artseneed. De overgrote meerderheid van medici heeft het beste voor met de gezondheid van een zo groot mogelijke groep patiënten.

Na maanden van verdieping in het gevoerde coronabeleid signaleren wij echter in toenemende mate de disproportionaliteit daarvan. Met de kennis van nu zien wij dat dit beleid meer schade doet dan goed. Dat is het kantelpunt waarop wij ervaren dat zowel het huidige overheidsbeleid en het nog verdergaande beleid dat momenteel in meerdere sectoren stapsgewijs lijkt te worden doorgevoerd (zoals de QR-code voor toegang die 25 september 2021 werd ingevoerd) niet meer kunnen samengaan met de door ons afgelegde eed.

Wij respecteren ieders mening en komen graag vanuit gesprek nader tot elkaar. Artsen en medisch specialisten kunnen ons benaderen via medici@artsencollectief.nl of via een van de bestuursleden. https://artsencollectief.nl/bestuur/

Ziekte Covid-19

Wat is het SARS-CoV-2-virus?

Het huidige ‘coronavirus' is een van de vele coronavirussen die bekend zijn. Een besmetting met dit virus kan de ziekte Covid-19 veroorzaken. Een infectie is voor 95% tot 98% van de bevolking ongevaarlijk, zo blijkt uit de briefing van het RIVM aan de Tweede Kamer van 29 september 2020. Dat wil zeggen dat er geen of slechts milde klachten optreden. Mensen worden in sommige gevallen ziek maar herstellen daarvan zonder ziekenhuisopname. De ziekte treft vooral ouderen met onderliggende aandoeningen en een verzwakt afweersysteem. Het Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention (CDC) publiceerde op 10 september 2020 al dat de overlevingskans van de ziekte voor mensen onder de 70 jaar boven de 99,5% ligt.

Wat zijn de belangrijkste klachten die bij Covid-19 voorkomen?

Mensen die ziek zijn geworden van het coronavirus en dus Covid-19 hebben opgelopen, hebben vaak verkoudheidsklachten, droge hoest, kunnen kortademig en/of benauwd zijn, hebben verhoging of koorts en kunnen plotseling verlies van reuk en/of smaak ervaren (zonder neusverstopping). De verschijnselen komen erg overeen met die van het influenzavirus.
Zie voor meer informatie over de ziekteverschijnselen de RIVM-richtlijn https://lci.rivm.nl/richtlijnen/covid-19

Het is belangrijk dat je thuisblijft en uitziekt als je klachten hebt. Test alleen bij klachten en pas ná beoordeling door een arts. Lees hier wat je kunt doen om jouw lichaam te helpen bij een milde infectie.

Hoe groot is de kans dat ik ziek word?

Op onze site hebben we de tool van Oxford University geplaatst. Aan de hand van een medische vragenlijst kun je jouw kans om ziek te worden of te overlijden aan Covid-19 berekenen.

Wij kunnen je melden dat voor het overgrote deel van de bevolking de kans om als verkeersdeelnemer ernstig gewond te raken aanmerkelijk groter is dan de kans om door een coronavirusinfectie in het ziekenhuis te belanden; de kans op overlijden aan het virus is nog veel kleiner. Dat is - met respect voor diegenen die wel ernstig ziek kunnen worden - geruststellend nieuws.

Wat is ziekmakende of niet-ziekmakende overdracht?

Virussen zijn overal om ons heen en dat is juist goed. Mensen kunnen namelijk niet leven zonder virussen. Virussen helpen ons om gezond te blijven. 

Omdat we allemaal virussen bij ons dragen, kunnen gezonde mensen virussen overdragen. Echter, gezonde mensen verspreiden niet genoeg virusdeeltjes om andere gezonde mensen ziek te maken. Dat heet ‘niet-ziekmakende overdracht’.
Als je echter klachten of symptomen hebt, bijvoorbeeld niezen of hoesten, dan kun je veel meer virusdeeltjes verspreiden en is de kans dat je iemand besmet groter. In dat geval kan iemand anders door jou ziek worden. Dat heet ‘ziekmakende overdracht’.

Blijf thuis als je klachten hebt en ziek uit. Test alleen bij klachten en ná beoordeling door een arts.
Wil je meer weten? Bekijk onze video waarin we het uitleggen.

Hoe ernstig is de ziekte Covid-19?

Hoewel de berichten in de media anders doen geloven, is de ziekte Covid-19 niet ernstig voor het overgrote deel van de bevolking. Inmiddels is bekend dat van de mensen die besmet raken met het SARS-CoV-2-virus 80% niet ziek wordt, 15% van de mensen krijgt griepklachten en 5% wordt echt vervelend ziek van Covid-19. Zie voor meer informatie https://lci.rivm.nl/richtlijnen/covid-19

Van deze laatste groep (5%) heeft 1 tot 2% ziekenhuisopname nodig en daarvan behoort meer dan 90% tot een duidelijke risicogroep (vanwege onderliggende ziekten).

Onder de 70 jaar is de overlevingskans boven de 99,5%. Boven de 70 jaar loopt het risico op overlijden wel op, maar ook vooral bij mensen met onderliggende aandoeningen.
Een klein percentage jonge, gezonde mensen wordt ernstig ziek. Dit heeft waarschijnlijk te maken met een nog niet ontdekte afweerstoornis of een ongunstig genetisch profiel, zoals dat ook bij andere virusinfecties geldt. Zie voor meer informatie https://artsencollectief.nl/is-het-coronavirus-gevaarlijk/

Wees niet bang voor Covid-19. De ziekte is voor het overgrote deel van de bevolking dus niet gevaarlijk, maar als je ziek wordt, kan dit natuurlijk wel vervelend zijn. Lees hier hoe je jouw lichaam kunt helpen bij een milde infectie.

Moet je actie ondernemen bij kinderen?

Nee, kinderen en adolescenten (en hun vaste contactpersonen) worden zelden getroffen door ziekteverschijnselen en leren voortdurend nieuwe virussen kennen zonder ernstige problemen ("snotterige neuzen"). Daar wordt hun immuunsysteem sterker van.

Gaan er veel mensen dood aan Covid-19?

Op het RIVM-Coronadashboard wordt het aantal sterfgevallen bijgehouden via de GGD’s. Het RIVM meldt dat er vanaf het begin in 2020 ruim 17.000 mensen aan Covid-19 zijn overleden.  Daarbij telt het RIVM dóór, en start niet opnieuw in 2021; voorheen was het gebruikelijk een totaalaantal te geven per griepseizoen’. Zie https://coronadashboard.rijksoverheid.nl/landelijk/sterfte.

Als je kijkt naar de verdeling in leeftijd, treft het overlijden met name mensen in de leeftijdsgroep van 80-89 jaar en daarnaast 70-79 en 90+. Het RIVM meldt dat op het dashboard niet de daadwerkelijke doodsoorzaak wordt bijgehouden, dat doet het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/welvaart-in-coronatijd/gezondheid-in-coronatijd  

Wij stellen - met respect naar degenen die getroffen zijn - dat het sterftecijfer inzake Covid-19 niet zeker is. Onze vraag is of mensen door of met Covid-19 zijn overleden, dus of de doodsoorzaak eigenlijk niet vooral hartfalen, obesitas etc. is geweest.
Dat zeggen we niet zomaar. Inmiddels wordt wereldwijd duidelijk dat de sterftecijfers veel lager uitvallen dan in eerste instantie gevreesd en gecommuniceerd werd. Kijk bijvoorbeeld naar het Verenigd Koninkrijk https://artsencollectief.nl/engeland-correspondent-op-zn-kop-paniekvoorspellingen-zijn-allemaal-niet-reeel-gebleken/.
Het Artsen Collectief is daarom terughoudend in het communiceren van aantallen Covid-19-doden in Nederland. Lees meer op https://artsencollectief.nl/is-het-coronavirus-gevaarlijk/

Wat betekent IFR?

IFR staat voor Infection Fatality Rate, kortweg sterftecijfer onder mensen die positief getest zijn op het SARS-CoV-2-virus. Begin 2020 meldde de WHO dat het sterftecijfer van Covid-19 3,4% was. Gaandeweg het jaar werd dit bijgesteld tot 0,23% in oktober 2020.
Nu, 2021, is de IFR nog verder naar beneden bijgesteld: naar 0,13% algemeen en onder de 70 jaar naar 0,05%. Al dat mooie nieuws is nooit breed gedeeld in de media, waardoor veel mensen onnodig angstig blijven voor het virus/de ziekte.

John Ioannidis, een van ’s werelds meest rekenkundig onderlegde  epidemiologen, heeft augustus 2021 via een (nog niet peer-reviewed) onderzoek bekend gemaakt dat de sterftepercentages nog lager zijn. Als je die gegevens omrekent naar de overlevingskans per leeftijd, zijn de percentages als volgt:

Overlevingskansen van mensen per leeftijd:

0-19 jaar   99.9973%
20-29 jaar 99.986%
30-39 jaar 99.969%
40-49 jaar 99.918%
50-59 jaar 99.73%
60-69 jaar 99.41%
70+ jaar  97.6% (‘non-institutionalised’, d.w.z. niet opgenomen in verzorgingstehuis)
70+ jaar  94.5% (‘all’)
Zie https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2021.07.08.21260210v1 

De IFR van de luchtweginfectieziekte influenza is niet bekend in Nederland. Hiernaar wordt geen specifiek onderzoek uitgevoerd. RIVM/Jaap van Dissel heeft dit bekend gemaakt in de Technische briefing aan de Tweede Kamer. https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/kamerstukken/2020/11/17/beantwoording-kamervragen-over-de-classificatie-van-covid-19-en-aanverwante-vragen/beantwoording-kamervragen-over-de-classificatie-van-covid-19-en-aanverwante-vragen.pdf

Is Covid-19 een A-ziekte?

Een infectieziekte die een gevaar vormt voor de hele bevolking is een A-infectieziekte.
Het RIVM meldt over ziekten op de A-lijst: “Mogelijk wettelijke maatregelen: gedwongen opname tot isolatie of thuisisolatie, gedwongen onderzoek, gedwongen quarantaine (inclusief medisch toezicht), verbod van beroepsuitoefening.” https://www.rivm.nl/meldingsplicht-infectieziekten/welke-infectieziekten-zijn-meldingsplichtig

Volgens onze overheid is Covid-19 een ziekte die op de A-lijst hoort. De Tweede Kamer is hier in juli 2021 mee akkoord gegaan. Het demissionaire kabinet heeft daarmee straks een stok in handen om zelfs al bij verdenking van een verkoudheidsvirus iemand in quarantaine te plaatsen, ook als diegene het daar niet mee eens is.

Dat houdt in dat SARS-CoV-2, een virus dat voor 98% van de bevolking geen tot milde ziektelast oplevert en dat qua percentage langdurige klachten waarschijnlijk hetzelfde patroon laat zien als bijvoorbeeld pfeiffer of Q-koorts en (behalve bij risicogroepen) een lage sterftekans geeft, door dit besluit gelijk wordt gesteld aan zeer ernstige ziekten zoals ebola dat een dodelijkheid heeft van meer dan 50%. Volgens het Artsen Collectief hoort Covid-19 pertinent niet op een A-lijst te staan.

Voor meer informatie https://artsencollectief.nl/sars-cov-2-op-a-lijst-zorgt-voor-uitsluiting-niet-voor-volksgezondheid/

Wat is long-covid?

De meeste mensen die de ziekte Covid-19 doormaken, worden beter. Er is echter een relatief kleine groep mensen die naderhand langdurig klachten houdt. Voor deze aandoening wordt de Engelse term ‘long covid’ gebruikt, waarbij long dus staat voor ‘langdurig’.

Mensen met long covid hebben last van aanhoudende klachten die wisselend van aard en duur zijn en los staan van de ernst van het aanvankelijke ziektebeeld van Covid-19. De klachten kunnen van grote invloed zijn op het persoonlijk leven en maatschappelijk functioneren van deze patiënten.

Het ontstaan van langdurige of chronische klachten na een infectieziekte is een bekend fenomeen. Langdurige klachten na een virusinfectie zien we namelijk ook terug bij andere virusinfecties, alleen is dit minder bekend bij de bevolking. Voorbeelden van infecties waar sommigen nog lang klachten van houden zijn de ziekte van Pfeiffer, de ziekte van Lyme en Q-koorts.

Gelukkig blijken de meeste longcovid-patiënten uiteindelijk op te knappen zonder blijvende longschade, zo blijkt uit longfoto’s. Zie hier voor meer informatieve artikelen over long covid.

Virusvarianten

Het ‘coronavirus’ muteert, is dat gevaarlijk?

Een virus wil ‘overleven’. Dat wil zeggen, het wil zich blijven vermenigvuldigen. Daarvoor heeft het een levende gastheer of -vrouw nodig: als die te snel doodgaat, kan een virus zich niet verder verspreiden. Als een relatief ziekmakend (virulent) seizoensvirus muteert, zal het steeds minder virulent worden.

Zo is ebola bijvoorbeeld heel virulent en dus echt gevaarlijk en zeer levensbedreigend: het heeft een Infection Fatality Rate (IFR) / sterftecijfer van rond de 50%. Ebola kan relatief gezonde mensen snel ernstig ziek maken, maar juist daarom is het niet heel ‘besmettelijk’, in de zin van ‘zich gemakkelijk verspreidend’. Mensen gaan daarvoor te snel dood aan ebola. Een uitbraak daarvan beperkt zich daarom meestal tot een relatief klein gebied.

Het omgekeerde is dus ook waar: een virus kan zich alleen maar snel en gemakkelijk verspreiden, als het de meerderheid van zijn slachtoffers niet al te ziek maakt. De grotere besmettelijkheid van bijvoorbeeld de deltavariant is daarom juist goed nieuws en vormt geen probleem. Kijk hier voor meer informatie.

Wat is een variant?

Als een virus zich vermenigvuldigt, kan het steeds een heel klein beetje veranderen. Meestal is die verandering (of mutatie) zo klein dat het bijna geen invloed heeft op hoe ziek je wordt en hoe het virus zich verspreidt. Soms zorgt een verandering er wel voor dat een virus zich anders gedraagt en bijvoorbeeld makkelijker verspreidt. Kijk hier voor meer informatie.

Is de deltavariant gevaarlijk?

Nee, de deltavariant is niet gevaarlijk. Het is alleen besmettelijker dan eerdere varianten. Als een virus muteert wordt de nieuwe variant dominant. Dat is ook normaal. En hoewel de deltavariant zich sneller verspreidt, betekent dit niet dat het mensen zieker maakt. Er is dus geen reden tot paniek.

Hoe besmettelijker een luchtwegvirus is, des te minder het mensen ernstig ziek maakt. Daarom is het heel goed nieuws dat de nieuwe varianten van het coronavirus SARS-CoV-2 zich blijkbaar heel gemakkelijk verspreiden. Dat betekent namelijk ook dat ze mensen waarschijnlijk steeds minder ziek zullen maken. Daarnaast krijgen gevaccineerde mensen die toch besmet raken en ziek worden minder symptomen (en belanden niet in het ziekenhuis).

Wij zijn van mening dat je zou moeten sturen op aantal ziekenhuisopnames in plaats van aantallen positieve testen  (‘besmettingen’). https://coronadashboard.rijksoverheid.nl/landelijk/ziekenhuis-opnames. En dan is het ook van belang te kijken naar wie er wordt opgenomen: geslacht, leeftijd, eventueel onderliggend lijden, wel/niet gevaccineerd etc. om goed risicogestuurd beleid te kunnen maken.

De overheidsinstellingen waarschuwen voor de varianten. Is dat terecht?

Er wordt nu voortdurend gesproken over de deltavariant, zo waren er afgelopen winter ook de Britse, de Indiase en de Braziliaanse variant. Over deze nieuwe varianten wordt steeds heel angstig gedaan, terwijl elke keer opnieuw blijkt dat de ernst van de ziektegevallen door die varianten meevalt.  

In de geschetste RIVM-modellen leek de deltavariant een enorm aandeel te gaan krijgen én een stuk dodelijker te zijn. Op basis van die inschatting werd in Nederland onder andere begin 2021 de avondklokmaatregel ingevoerd. De inschattingen van het RIVM bleken onjuist te zijn. 
Zie https://artsencollectief.nl/deltavariant-in-opkomst-geen-reden-tot-paniek/

Besmettingen

Wat is besmetting/besmettelijk?

In de media hoor je veel over ‘besmettingen’. Die term wordt vaak fout gebruikt, want het betreft dan positieve testen. Maar wat is in de medische wereld nu echt een besmetting, of besmettelijk zijn?

Als iemand besmet is, betekent dat niet automatisch dat iemand ook ziek wordt (en dus een infectie heeft gekregen). Als je gezond bent en je immuunsysteem (afweer) werkt goed, dan weert jouw immuunsysteem de virussen etc. goed af. Je wordt dan niet ziek door de besmetting. Je krijgt dan ook geen klachten, je bent niet ziek. En als je geen klachten hebt, ben je ook niet besmettelijk**.

Als je immuunsysteem minder sterk is, bijvoorbeeld door ouderdom of onderliggend lijden, dan ben je kwetsbaarder. Je afweer is zwakker, je weerstand minder.
Je kunt dan na in aanraking met een virus geweest te zijn makkelijker besmet raken en ziek worden.
Daarom is het belangrijk dat als mensen ziek zijn en Covid-19-klachten hebben, hoesten/niezen, en ze dus besmettelijk zijn, zij thuisblijven en uitzieken.

**Omdat we allemaal virussen bij ons dragen, kunnen ook gezonde mensen virussen overdragen. Meer weten over virusoverdracht? Bekijk onze video https://artsencollectief.nl/gezond/

Is het erg om besmet te worden?

Als iemand besmet is geraakt, betekent dat niet automatisch dat iemand een infectie heeft gekregen waardoor hij/zij ook ziek wordt. Dus het is niet meteen erg om besmet te raken.

Als je gezond bent en je immuunsysteem (afweer) werkt goed, dan weert jouw immuunsysteem over het algemeen de virussen etc. goed af. Je wordt dan niet ziek na een besmetting en krijgt dan ook geen klachten.

Je kunt je lichaam helpen om je afweer sterk te houden. Lees bijvoorbeeld eens https://artsencollectief.nl/hoe-zorg-ik-voor-een-optimale-afweer/

Kun je besmet raken in de openlucht?

Het risico om besmet te raken door een virus in de buitenlucht is verwaarloosbaar klein. Daarbij betekent besmet zijn met het SARS-CoV-2-virus niet dat je daardoor ook ziek wordt en Covid-19 krijgt.

Er zijn meerdere onderzoeken die hebben aangetoond dat besmetting in de openlucht zeer weinig voorkomt. Zie https://artsencollectief.nl/risico-op-besmetting-buitenshuis-is-een-op-de-duizend/
Als je binnenhuis zit, is het tijdens het zogeheten griepseizoen raadzaam om regelmatig de ruimte te luchten. Maurice de Hond heeft zich daarvoor al vanaf begin 2020 (terecht) sterk gemaakt en geeft op www.maurice.nl praktische aanwijzingen voor de beste manier van ventileren.

Wanneer ben je besmettelijk?

Afgaand op de RIVM-richtlijn zijn mensen met name besmettelijk vanaf de dag dat zij coronaklachten ontwikkelen tot vijf dagen daarna, dus als de druppeltjes uit de neus en keel minder virus gaan bevatten. Daarom vinden wij ook dat er geen reden is om met een corona-infectie anders om te gaan dan met een gewone griep, namelijk thuisblijven bij klachten en uitzieken.

Is een besmettelijk virus/besmettelijke variant erg?

Nee, dat hoeft zeker niet erg te zijn. Hoe besmettelijker een luchtwegvirus is, des te minder het mensen ernstig ziek maakt. Daarom is het heel goed nieuws dat de nieuwe varianten van het coronavirus SARS-CoV-2 zich blijkbaar heel gemakkelijk verspreiden. Dat betekent namelijk ook dat ze mensen waarschijnlijk steeds minder ziek zullen maken. Dat blijkt ook al lange tijd uit de zeer lage cijfers van de ziekenhuis- en ic-opnames in alle landen in ons deel van de wereld, die zich in hetzelfde weersseizoen bevinden.
https://artsencollectief.nl/deltavariant-in-opkomst-geen-reden-tot-paniek/

Kijk dus niet naar de het aantal ‘besmettingen’ (een woord dat fout wordt gebruikt, het betreft namelijk positieve testen) die telkens in de media worden gemeld, maar kijk naar de ziekenhuisopnames. Die kun je zelf bekijken voor je woonplaats/regio/landelijk via https://coronadashboard.rijksoverheid.nl/landelijk/ziekenhuis-opnames
Ten aanzien van de ziekenhuisopnames is het daarbij van belang te kijken naar wie er wordt opgenomen: geslacht, leeftijd, eventueel onderliggend lijden, wel/niet gevaccineerd etc. om goed risicogestuurd beleid te kunnen maken.

Wist je trouwens dat er al jaren dagelijks gemiddeld vijftien mensen worden opgenomen op een ic met luchtweginfectieziekten? In de winter wat meer dan in de zomer. Lees het interview met onze voorzitter https://artsencollectief.nl/evelien-peeters-pleit-in-medisch-contact-voor-breder-perspectief/

In de media wordt veel gesproken over hoge aantallen ‘besmettingen’. Is dat erg?

De term ‘besmettingen’ wordt door veel mensen niet juist gebruikt, ook niet door de media. Het gaat om positieve uitslagen na een (PCR-)test. Een dergelijke test kan echter niet uitwijzen of je besmet bent of besmettelijk bent. Zo’n test meet namelijk geen intacte, actieve virussen. Er wordt slechts een stukje van de genetische code van het SARS-CoV-2 aangetoond. Dat zegt niets over een actuele besmetting, maar over het feit dat de betreffende persoon waarschijnlijk in aanraking is geweest met het betreffende virus. In het grootste deel van de gevallen ruimt het eigen immuunsysteem dit virus dan op, voordat het de persoon ziek maakt, en zonder gevaar voor verdere verspreiding. Zonder bijpassende klachten zegt een positieve PCR-uitslag helemaal niets. Daarom kan de test op zichzelf ook geen diagnose stellen. Alleen na beoordeling van gezondheidsklachten door een arts kunnen deze testen een extra check zijn. Meer niet. Het testen van mensen zonder klachten is dan ook zeer onverstandig.

Schrik niet van hoge of stijgende aantallen ‘besmettingen’ maar kijk naar ziekenhuisopnames. Die worden o.a. bijgehouden via https://coronadashboard.rijksoverheid.nl/landelijk/ziekenhuis-opnames

Wij vinden het daarbij erg belangrijk goed te kijken of een opgenomen patiënt ook daadwerkelijk Covid-19-klachten heeft en niet alleen ‘positief getest’ is en daardoor ten onrechte als coronapatiënt te boek staat. Lees in dat kader ook eens het bericht uit Engeland https://artsencollectief.nl/cijfers-over-ziekenhuisopnames-zijn-misleidend/

Als iemand echt ziek is van Covid-19 is het van belang te kijken naar andere gegevens, zoals geslacht, leeftijd, eventueel onderliggend lijden, wel/niet gevaccineerd etc. Zo krijg je data om goed risicogestuurd beleid op te kunnen maken en juist de kwetsbare mensen te beschermen.

Coronamaatregelen

Zijn maskers (mond- en neusbescherming) zinvol?

Nee, wij vinden niet dat het dragen van mondkapjes zinvol is. Het Artsen Collectief is daarom tegen een algemene mondkapjesplicht. Er is onvoldoende bewijs dat het dragen van een mondkapje door de gehele bevolking invloed heeft op de verspreiding van het coronavirus. Bijwerkingen en schadelijke effecten komen steeds meer aan het licht. Dragen van een mondkapje leidt tot schijnveiligheid.

Zo zijn virussen kleiner dan de poriën van de "alledaagse maskers" en worden daarmee niet tegengehouden. Het opnieuw inademen van de eigen adem met CO2 (hypercapnie) veroorzaakt bij mensen slechte prestaties en hoofdpijn. Het vocht dat ontstaat bij langdurig dragen is een voedingsbodem voor bacteriële en virale infecties die juist via je neus en mond moeten worden geweerd. Je maakt het je afweersysteem met het dragen van zo’n masker dus alleen maar moeilijker. Ook het veelvuldig aanraken, op- en afdoen en het weggooien van de maskers leidt tot de verspreiding van virussen. Ook blijkt het verplicht dragen van mondkapjes grote nadelen te hebben voor mens en milieu. Denk ook aan psychosociale gevolgen en het effect van een bedekt gezicht op onze communicatie.
Immunoloog dr. ir. Carla Peeters heeft veel over de neus-mondmaskers geschreven. Lees bijvoorbeeld https://artsencollectief.nl/waarom-de-mondkapjesplicht-per-direct-afgeschaft-moet-worden/

Heeft de 1,5-meterregel (social distancing) zin?

De 1,5-meterregel heeft geen zin voor gezonde mensen. Omdat we allemaal virussen bij ons dragen, dragen ook gezonde mensen virussen over. Dat is juist goed om je immuunsysteem sterk te houden. Gezonde mensen verspreiden niet genoeg virusdeeltjes om andere gezonde mensen ziek te maken. Het 1,5 meter afstand houden tussen gezonde mensen is dan ook niet nodig.

Mocht je wel besmet zijn geraakt, maar heb je géén klachten, dan ben je niet ziek. Er is dan geen reden om afstand te houden tot elkaar. Het gaat namelijk om de ‘viral load’, de hoeveelheid virusdeeltjes die je bij je draagt en die je bij klachten (hoesten, niezen, spugen) kunt verspreiden. Blijf daarom thuis als je wél klachten hebt en ziek uit. Vermijd dan contact met de kwetsbare medemens; hun immuunsysteem is zwakker.

Gezonde mensen mogen vertrouwen op hun immuunsysteem. Blijf samen bewegen, blijf zingen, blijf spelen, zorg voor je gezondheid en zorg voor een ander. Blijf thuis als je ziek bent. En ontmoet elkaar bij goede gezondheid.

Ventileer regelmatig je huis, kantoor, horecagelegenheid etc. Dat is zinvoller dan het dragen van een mondkapje.

Bekijk ook onze video waarin we uitleggen hoe het met virusoverdracht werkt. https://artsencollectief.nl/video-artsen-collectief-legt-virusoverdracht-uit-gezonde-mensen-maken-elkaar-niet-ziek/

Zijn lockdowns zinvol?

Lockdowns hebben in de geschiedenis nooit tot verdwijnen van een infectieziekte geleid. De pandemierichtlijnen van de WHO hebben nooit lockdowns bevat, evenmin zaken als bron- en contactonderzoek, massale quarantaine en reisrestricties. Meerdere studies over de afgelopen maanden laten zien dat lockdowns minimaal tot geen impact hebben op het sterftecijfer. Het Artsen Collectief vindt het inzetten van lockdowns dan ook niet acceptabel om in te zetten tegen een virus.

Recentelijk werd zelfs bekend dat ambtenaren van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) vooraf waarschuwden dat een lockdown 520.000 levensjaren meer kost dan hij oplevert. Toch besloot de regering de lockdowns willens en wetens door te laten gaan. 
https://artsencollectief.nl/ambtenaren-ez-tonen-nevenschade-aan-lockdown-kost-ruim-half-miljoen-levensjaren/

Welke (neven)schade wordt door de coronamaatregelen veroorzaakt?

Het huidige generieke coronabeleid grijpt in op elk vlak van onze samenleving en op ons menszijn. Het Artsen Collectief gelooft dat dit beleid onze gezondheid meer schaadt dan dat het die bevordert of beschermt. Het middel mag niet erger zijn dan de kwaal.

We zien op verschillende vlakken schade door de coronamaatregelen. Bij de meest kwetsbaren in de maatschappij, de sociaaleconomisch lagere klasse, bij jongeren, bij kinderen, bij zzp’ers, mkb-ondernemers, maar ook in ontwikkelingslanden worden mensen hard getroffen.
Het sluiten van winkels, horeca en het stilleggen van bedrijven zorgt naast economische schade ook voor verlies van persoonlijk inkomen en veel stress waardoor gezondheidsschade optreedt.
Het sluiten van scholen zorgt voor leerachterstand bij jongeren en kinderen. Online lessen zijn geen vervanging van fysiek onderwijs, het remt de normale ontwikkeling van kinderen. Het verminderen van de sociale contacten, het niet kunnen uitgaan en feestvieren wat juist in de jonge jaren erg belangrijk is, geeft grote psychische druk. Kindermishandeling komt vaker voor.

Afgezegde medische behandelingen leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. Angst zorgt voor stress, wat net als de restrictie op sporten, recreatie en culturele evenementen het immuunsysteem verzwakt. Een lockdown verscheurt de sociale cohesie en leidt tot eenzaamheid en psychische klachten.

Lees meer over Nevenschade op onze site. https://artsencollectief.nl/?s=nevenschade

Testbeleid

Ik word regelmatig getest op besmetting met Covid-19 via een neus/keelswab, kan dat kwaad?

De Covid-19-neusswab wordt afgenomen met een dun wattenstaafje dat in de neus gebracht wordt tot aan het punt waar de afnemer en/of de patiënt weerstand voelt. De keelswab wordt afgenomen met soortgelijk wattenstaafje, waarbij de achterwand van de keel (zichtbaar achter de huig) kort wordt aangeraakt. Een diepere neustest is onder normale omstandigheden niet nodig. Dit komt omdat er aan de ene kant onvoldoende bewijs is dat dit de gevoeligheid van de test verbetert, terwijl dit aan de andere kant wel een grotere kans kan geven op pijn, en/of (tijdelijke) beschadiging van het neusslijmvlies (irritatie, neusbloeding). Daarbij komt dat eventuele virusdeeltjes achter in de neus goed bereikt kunnen worden met de keelswab. Het wattenstaafje wordt na de swab in het laboratorium in een vloeistof gedaan en getest met een quantitative Real-time PCR (polymerase chain reaction) of een lateral flow immune assay (LFIA; Lateral flow). Als de afname correct gebeurt door een getrainde professional zijn er geen aanwijzingen dat dit kwaad kan of dat dit leidt tot bijwerkingen.

Laatste update: 31 maart 2021

Na het afnemen van de Covid-19-test via een neus/keelswab had ik een bloedneus / heb ik regelmatig bloedneuzen, wat betekent dat?

De gevoeligheid van het neusslijmvlies (binnenbekleding van de neus) en de anatomie verschillen per individu. De meest voorkomende oorzaken van een bloedneus zijn zwelling, ontsteking of uitdroging van het neusslijmvlies. Ook bij gebruik van bloedverdunners en hoge bloeddruk kan eerder een bloedneus optreden. Als één of meer van deze factoren aanwezig zijn, kan het neusslijmvlies verhoogd gevoelig zijn voor prikkels van buiten zoals een neusswab, met een bloedneus als gevolg. De vaardigheid en ervaring van de afnemer zijn ook van invloed. Neusbloeding na een Covid-19-neusswab is uiterst zeldzaam. Als dit regelmatig optreedt, is het een goed idee dit door de huisarts of een KNO-arts te laten bekijken. In de meeste gevallen zal neuszalf (zoals Nisita) uitkomst brengen. Bij regelmatig testen is het verstandig de test afwisselend rechts en links af te nemen zodat het neusslijmvlies minder belast wordt. Een diepe neustest geeft een grotere kans op problemen dan een neustest die niet dieper gaat dan het weerstandspunt (zie vorige vraag). 

Laatste update: 31 maart 2021

Hoe wordt de test bij kinderen afgenomen?

Bij kinderen wordt de test in principe op dezelfde wijze afgenomen als beschreven bij de vorige vragen. De afnemer moet zich er echter wel van bewust zijn dat de neus- en keelanatomie van kinderen niet hetzelfde is als die van volwassenen. Met name de neusanatomie van kinderen is veel nauwer dan die van volwassenen en het neusslijmvlies is gevoeliger. De tolerantie van kinderen voor invasieve diagnostiek is in het algemeen lager dan die van volwassenen. Bij volwassen is de diepe neustest onder normale omstandigheden niet nodig. Bij kinderen lijkt hier nog minder indicatie voor te bestaan.

Laatste update: 31 maart 2021

Moet ik mijn kind laten testen?

Er is veel discussie of het testen van kinderen zinvol is. Dit komt omdat 99% van de kinderen het coronavirus normaal gesproken zonder veel problemen en meestal zelfs ongemerkt doorstaat, het niet vaststaat dat het testen van kinderen bijdraagt aan verlaging van het infectierisico of het overlijdensrisico van de algehele populatie, en het effect van (overmatig) testen op de mentale en fysieke gezondheid van kinderen onbekend is.

Laatste update: 31 maart 2021

Wat betekenen al die hoge aantallen positieve testen (‘besmettingen’)?

Hoge aantallen zeggen niet zoveel, het is beter te kijken naar het aantal ziekenhuisopnames, dus of mensen ook echt ernstig ziek worden. Want – met respect naar degenen die ernstig ziek zijn geworden – heeft 95% van de mensen die geïnfecteerd raakt geen tot weinig ziektelast. Van de 5% die echt ziek wordt, moet 1 a 2% worden opgenomen in het ziekenhuis.

Een toename van de hoeveelheid positieve testen (in de media die nog steeds foutief aangeduid als ‘besmettingen’) is een logisch gevolg van het meer (verplicht) testen: meer testen leidt immers tot meer positieve testen.
Echter, niet iedere positieve testuitslag klopt. Hoe groot het aandeel is van deze vals-positieve uitslagen, is afhankelijk van de prevalentie (het aantal ziektegevallen per honderdduizend inwoners). Hoe meer testen worden afgenomen bij lage prevalentie, des te groter het aandeel vals-positieve uitslagen.

Prof. dr. Armand Girbes, Intensivist en hoofd ic-volwassenen van het AmsterdamUMC en klinisch farmacoloog, heeft dit duidelijk uitgelegd in een video. Zie https://artsencollectief.nl/artsen-collectief-grote-zorgen-invoering-tijdelijke-wet-testen-covid-19/

Heeft testen zin als je geen klachten hebt?

Nee, als je geen klachten hebt, heeft testen geen zin. Ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zegt: ‘De PCR-test stelt op zichzelf geen diagnose. Een uitspraak over de diagnose Covid-19 en de besmettelijkheid van een persoon kan alleen gedaan worden na beoordeling van klachten door een arts, eventueel in combinatie met aanvullend onderzoek’.

Bovendien hebben ook Jaap van Dissel, directeur RIVM, en Marion Koopmans, professor Virologie Erasmus MC, al maanden geleden benadrukt dat een positieve testuitslag niet betekent dat iemand ook besmettelijk is en dat de test dus niet als diagnose mag worden gebruikt. Zelfs onze demissionair minister-president Rutte heeft aangegeven dat testen zonder klachten niet zinvol is.

Wij vinden het massaal (snel)testen van de bevolking onzinnig en onacceptabel. Een sneltest/PCR-test meet geen intacte, actieve virussen. Daarom kan de test op zichzelf ook geen diagnose stellen. Alleen na beoordeling van gezondheidsklachten door een arts kunnen deze testen een extra check zijn. Meer niet. Het testen van mensen zonder klachten is dan ook zeer onverstandig.

Blijf thuis als je ziek bent en ziek uit. Test alleen bij klachten en ná beoordeling van een arts.
https://artsencollectief.nl/testbeleid-hoe-het-anders-kan-en-moet/

Wat vinden jullie van het testbeleid?

Het Artsen Collectief vindt het massaal (snel)testen van de bevolking onacceptabel. Een sneltest/PCR-test vindt geen intact, actief coronavirus, maar minieme stukjes code die evengoed van een virus kunnen komen dat niet meer intact is. Een positieve PCR-test zegt niet of je besmettelijk bent. Daarom kan de test op zichzelf ook geen diagnose stellen. Alleen na beoordeling van gezondheidsklachten door een arts kunnen deze testen een extra check zijn. Meer niet. Het testen van mensen zonder klachten is dan ook niet alleen zeer onverstandig, maar ook medisch en ethisch gezien onacceptabel en onnodig.

De uitslag van een PCR-test kan géén basis zijn voor vrijheidsbeperkende maatregelen in het kader van de pandemiebestrijding. Het Artsen Collectief bepleit om te stoppen met het bijhouden en dagelijks communiceren van het aantal positieve PCR-testen, en om enkel te gaan kijken naar het aantal werkelijk zieke mensen (ziekenhuisopnames) en het beleid daarop af te stemmen. In dit filmpje leggen wij het nogmaals uit >

Kijk voor meer onderbouwing van ons standpunt bij https://artsencollectief.nl/category/onderbouwing/testbeleid-onderbouwing/

Wat is een PCR-test?

De coronatesten die gebruikt worden in de teststraten zijn zogeheten PCR-testen (PCR: Polymerase Chain Reaction).

Tijdens de test wordt met hulp van een wattenstaaf wat neus- of keelslijm afgenomen bij de geteste persoon. Dit materiaal wordt naar een lab gestuurd om te kijken of er stukjes genetisch materiaal (RNA) van het coronavirus aantoonbaar zijn. Als dit het geval is, dan geeft de PCR-test een positieve testuitslag.

Wat belangrijk is om je te realiseren, is dat bij een positief geteste persoon brokstukken RNA van het coronavirus zijn aangetoond. Een positieve uitslag betekent niet automatisch dat er intact virus aanwezig is, of je ziek zal worden. Het kunnen evengoed brokstukken zijn van weken geleden.
Een positieve PCR-testuitslag krijgen, betekent dus niet automatisch dat je besmet bent, besmettelijk of ziek bent/wordt.
Als je wel klachten hebt omdat je ziek bent, blijf je thuis en ziek je uit. Wij zijn van mening dat je alleen moet testen als je klachten hebt en ná beoordeling door een arts.

Lees ons standpunt over het testbeleid https://artsencollectief.nl/testbeleid-hoe-het-anders-kan-en-moet/

Wat is een zelftest/sneltest?

Een sneltest is een zogeheten antigeentest die je thuis kunt afnemen. Een sneltest meet de aanwezigheid van bepaalde viruseiwitten (antigenen). Een sneltest wordt niet in een laboratorium geanalyseerd zoals de PCR-test, maar is ter plekke afleesbaar. Het resultaat is meestal binnen 15 minuten beschikbaar.

De resultaten van sneltests zijn minder betrouwbaar dan die van de PCR-tests. Uit onderzoek blijkt dat als het coronavirus aanwezig is, de antigeen(snel)tests bij slechts 70% van de gevallen positief zijn. Net als bij de PCR-test kan de antigeentest op zichzelf ook geen diagnose stellen. Alleen na beoordeling van gezondheidsklachten door een arts kunnen deze testen een extra check zijn. Meer niet. Het testen van mensen zonder klachten is onnodig.

Blijf thuis als je ziek bent en ziek uit. Test alleen bij klachten en ná beoordeling van een arts.

https://artsencollectief.nl/testbeleid-hoe-het-anders-kan-en-moet/

Zwangerschap en Covid-19

Omdat wie zwanger is, zich niet alleen zorgen maakt over zichzelf als zij ziek wordt, maar ook om het kindje dat zij draagt, vinden we het belangrijk om gedegen informatie te delen over zwangerschap en Covid-19, waar dat kan gerust te stellen en aanstaande ouders te helpen bij het maken van hun afweging.
De meest gestelde vragen hebben we hier verzameld.

Hebben zwangere vrouwen meer kans om ziek te worden of op de ic terecht te komen?

Sinds najaar 2021 schrijft het RIVM op haar website dat zwangere vrouwen een grotere kans hebben op een ernstig verloop van Covid-19 en een hogere kans om op de ic te komen in vergelijking met niet-zwangere leeftijdgenoten. Tot en met juli 2021 meldde de landelijke COVID-19 richtlijn van LCI, RIVM juist dat zwangeren geen verhoogde kans hadden op het oplopen van SARS-CoV-2 danwel een ernstiger beloop na infectie.

Wanneer we de onderzoeken naar dit verhoogd risico nader bekijken, is het de vraag of het nu genoemde verhoogde risico betrekking heeft op alle zwangere vrouwen, of vooral op vrouwen met onderliggende ziekten of risicofactoren. De cijfers over het verhoogde risico komen namelijk uit een database van vrouwen met een medische indicatie voor de zwangerschap of uit internationale studies, waar de basisgezondheid van zwangere vrouwen en het gezondheidszorgsysteem soms nogal verschillen met de Nederlandse situatie. Risicofactoren zoals overgewicht, bestaande onderliggende ziekten, niet-Westerse afkomst en een hogere leeftijd van de moeder (>35 jaar) blijken de kans op ernstige ziekte en ic-opname te verhogen. Hoe groot de invloed van de risicofactoren is, weten we niet precies, omdat deze in de studies niet wordt belicht.

Uit meerdere studies in 2020 blijkt dat zwangere vrouwen ongeveer net zoveel kans hebben besmet te raken en ziek te worden van het coronavirus als niet-zwangere vrouwen. De symptomen zijn zelfs minder hevig in de zwangerschap.

Als wordt gesteld dat de kans op ic-opname hoger is, vergelijk je de kans van de groep zwangere vrouwen met een andere groep, bijvoorbeeld met niet-zwangere vrouwen. Dat is een relatief risico. De kans dat er een ziekenhuis- of ic-opname voorkomt in de hele groep zwangere vrouwen, noem je het absolute risico. Dit is de kans voor een gemiddelde Nederlandse zwangere vrouw om in het ziekenhuis of op de ic terecht te komen. Die kans is in Nederland erg klein, zo laten onderstaande cijfers zien.

 De Nederlandse Nethoss/Perined registratie heeft tussen maart 2020 en oktober 2021 in totaal 9506 meldingen binnengekregen van zwangere vrouwen met een bewezen Covid-19-infectie. Van 8434 zwangere vrouwen was er een follow-up. Daarvan werden 846 vrouwen opgenomen in het ziekenhuis (10%). Er werden 81 zwangere vrouwen opgenomen op de intensive care en 63 op de obstetrische high care (144/8434= 1,7%). Bij de NethOSS/Perined registratie gaat het om gemelde ziektegevallen. De groep zwangere vrouwen met een Covid-19- besmetting was waarschijnlijk groter, want twee derde van de zwangere vrouwen heeft geen symptomen van corona (RCOG,2021).

Nederland telt jaarlijks circa 170.000 zwangerschappen. Omgerekend naar een jaar (NethOSS registreerde 19 maanden) zou het absolute risico op een ziekenhuisopname voor Nederlandse zwangere vrouwen neerkomen op 534/170.000 (0,3%), dat is 3 ziekenhuisopnames per 1000 zwangere vrouwen. Het risico op een ernstig beloop van Covid-19 met opname op de High/Intensive Care is ongeveer 91/170.000 (0,05%), oftewel 1 op de 2000 zwangere vrouwen.

 In Nederland zijn nog geen zwangere vrouwen overleden aan Covid-19.

Kan het coronavirus (Covid-19) de placenta beschadigen?

Daar zijn aanwijzingen voor, maar we weten niet precies of dit ook de conditie van de ongeboren baby benadeelt. In augustus 2021 verscheen het onderzoek van Husen et al (Erasmus Universiteit Rotterdam) dat het verschijnsel beschrijft van placentabeschadiging bij zwangere vrouwen die een positieve test hadden danwel ziek waren geweest door het Sars-Cov2-coronavirus. De ernst van de symptomen stond daarbij los van de mate van beschadiging. Ook als er weinig symptomen van Covid-19 waren geweest, kon de placenta beschadigd zijn, of andersom.

De manier waarop het onderzoek van Husen et al is opgezet, laat alleen de beschrijving toe van het verschijnsel dat placentabeschadiging kan voorkomen wanneer een vrouw ziek is (geweest) van het coronavirus. We weten niet in hoeverre het Sars-Cov2-virus de beschadigingen in de placenta’s uit dit onderzoek daadwerkelijk heeft veroorzaakt. Dit kan ook door andere factoren komen. Placentabeschadiging komt namelijk ook voor bij andere ziektebeelden, zoals pre-eclampsie. De helft van de vrouwen met een door Sars-Cov2 beschadigde placenta uit dit onderzoek had bijvoorbeeld diabetes, dat los van Covid-19 placentabeschadiging kan veroorzaken.

Het bewijs dat het coronavirus de placentaschade veroorzaakte is ook niet sterk, omdat het onderzoek zeer klein was: van slechts 36 vrouwen werden de placenta’s onderzocht. Vier placenta’s hadden een afwijkend microscopisch beeld, dat gelinkt kon worden aan het Sars-Cov2-virus. De beschadiging van de placenta’s zou invloed kunnen hebben op de conditie van de baby. De onderzoekers zeggen zelf dat er meer onderzoek nodig is en dat deze studie het niet toelaat om er stellige uitspraken over te doen.

Dat geldt ook voor het vervolgonderzoek dat gynaecoloog Schoenmakers van het ErasmusMC deed naar aanleiding van het onderzoek van Husen.

Van dit onderzoek is nog geen wetenschappelijke publicatie verschenen. Vanwege het onderzoeksdesign en het ontbreken van onderzoeksgegevens en peer-review, is ook over dit onderzoek niets met zekerheid te zeggen over een oorzakelijk verband tussen Covid-19, de conditie van de placenta en complicaties of sterfte.

Zwangerschap en Vaccinatie

Meer dan twee jaar zijn verstreken sinds coronavaccinaties werden toegelaten voor zwangere vrouwen - zonder de veiligheidsmaatregelen die hiervoor zouden hebben moeten gelden. En nog steeds weten we niet of de mRNA-vaccins veilig zijn. Zie hierover onze recente artikelen over zwangerschap en vaccinaties:

- https://artsencollectief.nl/risicoafweging-vaccinatiecampagne-herfst-2023/

- https://artsencollectief.nl/zijn-coronavaccins-veilig-voor-moeder-en-kind/

- https://artsencollectief.nl/is-dat-wel-zo/

- en op onze onderbouwingspagina: https://artsencollectief.nl/category/onderbouwing/zwangeren/

Zijn injecties met Pfizer of Moderna veilig voor zwangere vrouwen?

Het huidige standpunt van organisaties in de geboortezorg is dat er geen bezwaren zijn om mRNAvaccins Pfizer en Moderna toe te dienen in de periode voor of tijdens de zwangerschap. Het Artsencollectief staat niet achter dit standpunt. Reden daarvoor is dat de mRNA-vaccins nog onvoldoende zijn onderzocht voor zwangere vrouwen en hun ongeboren kind. Voorlopige goedkeuring van de vaccins werd gegeven, zonder dat ze getest waren op zwangere vrouwen.

Toen de vaccinatiecampagnes begonnen, zijn er meerdere onderzoeken gedaan naar de effecten van de mRNA-vaccins op de zwangerschap. Maar ook al zijn er nog geen duidelijke aanwijzingen voor schadelijke effecten van gevonden, het onderzoek dat tot nu toe is gedaan heeft zo weinig bewijskracht, dat uitspraken over de veiligheid in de zwangerschap niet kunnen worden gedaan. De in de literatuur meest aangehaalde studies vertonen aanzienlijke beperkingen in het studiedesign. In de regel waren de studies te klein om zeldzame uitkomsten te meten, de peer-review ontbrak.

Publicatie van de voorlopige resultaten van het onderzoek van Shimabukuro et al gaf voor de RIVM en de beroepsorganisaties in de geboortezorg in het voorjaar van 2021 de doorslag om alle zwangere vrouwen te gaan adviseren zich te laten vaccineren tegen Covid-19. Dit onderzoek wordt pas afgerond in februari 2022. Aan deze studie deden 3958 zwangere vrouwen mee. Van 872 waren de zwangerschapsuitkomsten bekend. Deze vrouwen ontvingen bijna allemaal Pfizer of Moderna in de laatste drie maanden van de zwangerschap. Er werden geen complicaties of nadelige zwangerschapsuitkomsten bij de moeders of kinderen gevonden. De onderzoekers zeggen zelf over deze studie dat de resultaten voorlopig zijn en geen zekerheid geven over de veiligheid voor de vroege zwangerschap of de gezondheid op de lange termijn. Wanneer alle vrouwen die aan het onderzoek meededen zijn bevallen komt hier meer duidelijkheid over.

Onze terughoudendheid met betrekking tot de zwangerschap komt daarnaast voort uit het hoge aantal ernstige bijwerkingen dat in het algemeen gemeld is over de mRNA-vaccins van Moderna en Pfizer. Bij het Nederlandse Bijwerkingencentrum Lareb kwamen bijna een half miljoen meldingen van bijwerkingen binnen, waarvan circa 500 ernstig en 400 sterfgevallen. In verhouding met het aantal meldingen over influenzavaccins, of de vaccins van het Rijksvaccinatieprogramma, gaat het om veel meer meldingen.

Ook de Amerikaanse CDC-bijwerkingenregistratie VAERS registreerde een groot aantal bijwerkingen door mRNA-vaccins, onder andere van miskramen. Let wel, deze registraties berusten op vrijwillige meldingen en het is niet bekend hoeveel mensen er exact werden gevaccineerd. Daardoor is het niet mogelijk een oorzakelijk verband aan te wijzen. Het vraagt zeer zeker om nader onderzoek. Bijwerkingencentrum Lareb op haar website: “Bij een zwangerschap of zwangerschapswens is het verstandig om kritisch te kijken naar het geneesmiddelengebruik. Slechts weinig geneesmiddelen en vaccins zijn in de handel gebracht (geregistreerd) voor gebruik tijdens de zwangerschap. Er moet daarom altijd een zorgvuldige afweging gemaakt worden tussen de voordelen van behandelen en de mogelijke nadelige effecten voor moeder en kind.

 

Wat is het beste moment voor toediening van Pfizer of Moderna in de zwangerschap?

Dat weten we niet. Het belangrijkste onderzoek waarop de NVOG, KNOV en RIVM hun standpunt baseren, wordt pas afgerond in 2022. De voorlopige bevindingen bevatten uitkomsten van 872 zwangeren, waarvan er 712 bevielen van een levend kind. Van deze vrouwen kreeg 98,3% Pfizer of Moderna toegediend na de 28e zwangerschapsweek. Er is nog geen ander onderzoek dat antwoord geeft op deze vraag.

Heb je een hogere kans op een miskraam na toedienen van Pfizer of Moderna?

Dat weten we niet. Het onderzoek waarop het huidige standpunt van de NVOG, KNOV en RIVM is gebaseerd, laat een miskraampercentage van 12,6% zien, dat overeenkomt met het normale percentage. Maar omdat in deze studie de meeste vrouwen in de drie laatste maanden van de zwangerschap werden gevaccineerd, zeggen de resultaten niets over de veiligheid in de vroege zwangerschap. De observationele studies van Magnus et al (link naar N Engl J Med 2021; 385:2008-2010 DOI: 10.1056/NEJMc2114466) en van Kharbanda et al vonden geen verschillen in het miskraampercentage tussen gevaccineerde en ongevaccineerde zwangere vrouwen. Deze studies zijn nog niet gepubliceerd, maar werden aangekondigd via ingezonden brieven naar het NEJM.

Is een Pfizer- of Moderna-vaccin veilig voor de baby wanneer ik borstvoeding geef?

Dat weten we niet. Het lijkt erop dat er na vaccinatie antistoffen in de moedermelk verschijnen, maar welke invloed de stoffen in de vaccins hebben op de gezondheid van de baby is onbekend. Er zijn momenteel meerdere onderzoeken gaande, maar het zal nog een tijd duren voordat de uitkomsten over veiligheid op lange termijn bekend zijn.

Vaccinatie

Deze FAQ geeft informatie over vaccins die bedoeld zijn om ziekte door het virus SARS CoV-2 te voorkómen. Voor het gemak zal dit virus hier verder worden aangeduid als ´het coronavirus´.

Informatie en ontwikkelingen over het virus en de vaccins volgen elkaar snel op. Wij hebben bij de totstandkoming van dit document geprobeerd de meest recente literatuur op dit moment overzichtelijk samen te vatten, en we willen het document zo actueel mogelijk houden. Raadpleeg uw (huis)arts over persoonlijke vragen of uw situatie.

Let op: deze FAQ is deels verouderd vanwege nieuwe studies en virusvarianten. Binnenkort volgt een update.

Welke vaccinatie FAQ wil je lezen?

Algemeen

Informed consent en toestemmingsformuliers

Een arts is wettelijk verplicht om voor het uitvoeren van een medische handeling de patiënt zo volledig mogelijk te informeren over het doel van de handeling, de voordelen en nadelen en ook over wetenschappelijk bewezen werkzaamheid. Daarnaast moet de patiënt toestemming geven voor de handeling. Deze toestemming heet officieel informed consent en is een juridische vereiste. Hier kunt u een toestemmingsformulier vinden dat u mee kunt nemen naar uw huisarts.
In de FAQs over vaccinatie staat wat we al wel en nog niet weten over de verschillende vaccins. Er staan verwijzingen in de tekst zodat u desgewenst zelf verdere informatie kunt nalezen en een weloverwogen keuze kunt maken.

Waar wordt mijn vaccinatiestatus geregistreerd? Voor hoe lang? En wie heeft daar toegang toe?

Het RIVM houdt de gegevens bij van de personen die zijn gevaccineerd samen met het productnummer van het vaccin. Hierdoor is achteraf terug te halen wie precies welk vaccin heeft gekregen, mochten er problemen optreden.

In het privacystatement van het RIVM staan de rechten van de mensen die zich willen laten vaccineren benoemd, zoals:

  • het doel van de registratie,
  • hoe en hoe lang geregistreerd wordt,
  • wie bij deze gegevens kan,
  • recht op inzage, aanpassen en verwijderen van je persoonsgegevens en hoe je daartoe een verzoek kunt indienen

Adviseren jullie vanuit de stichting het breedschalig vaccineren van de gehele bevolking zoals de overheid nu van plan is?

De stichting Artsen Covid Collectief staat niet achter de strategie om de gehele bevolking te vaccineren. Het betreft een experimenteel middel waarover nog te weinig gegevens bekend zijn over de effectiviteit, de bijwerkingen en de lange-termijn-gevolgen. Het is niet gezegd dat een vaccin effectiever is dan het doormaken van een besmetting met het virus op een natuurlijke manier. Daarnaast ondervindt een zeer grote groep mensen geen ernstige ziektelast van een infectie, en is er bij hen geen noodzaak tot vaccinatie.

Wat is vaccinatie?

Een vaccinatie wordt ook wel een prik of een inenting genoemd die gegeven wordt om je tegen een bepaalde ziekte te beschermen.

De vaccins zoals we die tot dusver kenden, bevatten verzwakte of dode virusdeeltjes, of specifieke eiwitten. Bij zo’n vaccinatie worden er stukjes van ziekmakende virussen of eiwitten in je lichaam gebracht door middel van een injectie. Die stukjes zijn onschadelijk (gemaakt) en maken je dus niet ziek.
Zodra je lichaam in aanraking komt met deze stoffen, gaat je immuunsysteem aan de slag en maakt o.a. afweerstoffen tegen de ziekteverwekkers. Deze afweerstoffen zorgen ervoor dat je lichaam sneller reageert zodra je opnieuw in contact komt met de ziekteverwekkers. Hierdoor verklein je dus de kans dat je (ernstig) ziek wordt.

De nieuwe vaccins werken anders. Kijk bij de FAQ’s van de specifieke vaccins voor meer informatie. https://artsencollectief.nl/veelgestelde-vragen/vaccinatie/

Wat is een coronavaccin?

In Nederland zijn er mRNA-vaccins en (virale)vectorvaccins:

De voorlopig toegelaten vaccins van BioNTech/Pfizer en Moderna zijn zogenaamde mRNA-vaccins en zijn ontwikkeld met een nieuwe techniek. De vaccins bestaan uit heel kleine vetbolletjes met een stukje genetische code (mRNA) van het SARS-CoV-2-virus erin. Deze genetische code van het virus wordt na injectie opgenomen door de lichaamscellen, zodat deze cellen geprogrammeerd worden om zelf viruseiwitten aan te maken.
Het afweersysteem herkent deze eiwitten als ‘indringer’ en leert zo ook het virus herkennen. Dit lichaamsvreemde eiwit roept een reactie op van de afweercellen, die vervolgens antistoffen aanmaken die het virus herkennen en bij een besmetting het virus onschadelijk moeten maken.

 

De voorlopig toegelaten vaccins van Janssen (Johnson & Johnson) en Astra-Zeneca (Vaxzevria) zijn zogenaamde (virale-)vectorvaccins. Net als de mRNA-techniek is dit ook een nieuwe vaccintechniek die nog niet eerder commercieel op mensen is toegepast. Er is wel al ervaring opgedaan met deze techniek bij immunotherapie, bijvoorbeeld bij bepaalde vormen van kanker.
Deze vaccins maken gebruik van een verkoudheidsvirus, met daarin een deel van het genetisch gemodificeerde DNA van het SARS-CoV-2-virus. Na injectie van deze vaccins dringt het betreffende DNA-virus binnen in de menselijke cellen, waarin lichaamsvreemd SARS-CoV-2-eiwit wordt geproduceerd en zo een immuunrespons opwekt. De beoogde werking is vervolgens in grote lijnen hetzelfde als hierboven beschreven voor de mRNA-vaccins.

 

De vaccins zijn momenteel formeel nog in de onderzoeksfases die tot ver in 2023 lopen. Het Europese Geneesmiddelenbureau (European Medicines Agency, afgekort EMA) heeft al wel een tijdelijke, voorwaardelijke toestemming verleend om de vaccins te gebruiken. Dit betekent dat mensen die zich laten vaccineren een middel krijgen dat nog steeds in onderzoek is.

Zijn de coronavaccins veilig?

Het is hierbij allereerst belangrijk te vermelden dat het bij ‘veilig’ gaat om het risico op bijwerkingen en de daarmee samenhangende definitie van veiligheid voor een bepaalde leeftijdsgroep. Zo kan bij eenzelfde risico op een bijwerking een vaccinatie als veilig geclassificeerd worden voor mensen ouder dan 70 jaar en juist onveilig voor kinderen.
Bij deze afweging is het van belang dat (huis)artsen mensen goed informeren over de voor/-nadelen (‘informed consent’) bij een medische ingreep, waar ook vaccinatie toe behoort.

Wij vinden dat we in zijn algemeenheid niet kunnen zeggen dat de coronavaccins veilig zijn, mede omdat de onderzoeksfases nog niet zijn afgerond. Zo worden er veel (ernstige) bijwerkingen gerapporteerd, sommige daarvan komen meer voor bij vrouwen (stollingsproblemen) of juist meer bij jonge jongens (hartspierontstekingen).  Er zijn dus meer gegevens nodig om de specifieke risico’s voor verschillende groepen mensen te bepalen.

Ook is er nog weinig bekend over de (middel)langetermijngevolgen en de effectiviteit tegen nieuwe mutaties. Dat geldt ook voor effect van het ‘stapelen van vaccins’ (de zg. ‘boosters’) en de bijwerkingen die dat mogelijk geeft.

Wij vinden het zeer belangrijk dat mensen een weloverwogen keuze kunnen maken over het vaccineren. Zeker bij jonge mensen/kinderen, die geen risico lopen op het ontwikkelen van ernstige COVID-19 en nog een heel leven voor zich hebben.

Lees meer over ons standpunt bij Onderbouwingen/Vaccinaties https://artsencollectief.nl/category/onderbouwing/vaccinatie-onderbouwing/

Als ik gevaccineerd ben met een coronavaccin, kan ik dan niet meer ziek worden?

Het is bij deze vraag van belang je af te vragen of je wel ziek wordt van het coronavirus. Mensen
onder de 60 jaar worden namelijk over het algemeen niet of niet erg ziek. Dat is ook onderkend door
de overheid en daarom is het argument dat mensen die weinig risico lopen zich moeten laten
vaccineren ‘voor de ander’. Bovenstaande vraag is meer van toepassing voor oudere mensen met
een verzwakt immuunsysteem en mensen met bepaalde onderliggende aandoeningen.

Deze coronavaccins zijn primair ontwikkeld om te zorgen dat je, mocht je ziek worden na besmetting,

minder symptomen krijgt (het binnendringen van het virus in de lichaamscellen wordt geremd) en de
vatbare mensen niet in het ziekenhuis belanden. Onderzoek suggereert dat de kans op het
ontwikkelen van ernstige COVID-19 en sterfte verminderd is na vaccinatie. Mensen kunnen echter na
vaccinatie nog steeds geïnfecteerd raken, ziek worden en anderen besmetten. Deze bescherming is
van relatief korte duur, en de bescherming tegen nieuwe varianten van het virus is niet voldoende.

Het antwoord op de vraag is in ieder geval: ‘Ja, ook als je gevaccineerd bent kun je nog ziek worden’.

Als je meer wilt weten over het daadwerkelijke effect van de coronavaccins, lees dan ‘Coronavaccins bescherming en risico’s’.

Als ik gevaccineerd ben, kan ik dan iemand anders nog besmetten?

Ja, mensen kunnen na vaccinatie nog steeds geïnfecteerd raken, ziek worden en anderen besmetten.
Uit sommige studies blijkt dat er geen verschil is in de hoeveelheid virus die gevonden wordt bij al
dan niet gevaccineerde patiënten. Dat heeft te maken met afnemende immuunreactiviteit (hoe lang
was het geleden dat de laatste vaccinatie is gegeven) en het weg muteren van het virus (we zitten nu
in Europa met name met afstammelingen van de eerste delta variant).

Hoe kan ik tieners informeren over wel/niet vaccineren?

We hebben een brochure voor tieners uitgebracht met tien redenen om (nog) niet voor vaccinatie te
kiezen. Wij zijn namelijk zeer bezorgd over de snelheid waarmee het vaccineren van gezonde
kinderen (12 tot en met 17 jaar) momenteel wordt uitgerold. Dit terwijl gezonde tieners zelden ziek
worden van het coronavirus: zij merken meestal weinig van een coronabesmetting. Ze steken
daarom anderen ook nauwelijks aan met het virus. De directe voordelen van coronavaccinatie voor
gezonde tieners zijn zeer beperkt, terwijl er wel duidelijke nadelen zijn.

Bekijk de brochure ‘Coronaprik onder de 18? Gok niet met je gezondheid. Bescherm jezelf met informatie.’

Wat is een bijwerking?

De officiële definitie is ‘Iedere schadelijke, niet-bedoelde werking van een geneesmiddel dat in de
gebruikelijke dosering is toegediend voor preventieve, diagnostische of therapeutische doeleinden’.

Vaccins vallen onder geneesmiddelen. Het is belangrijk om bijwerkingen door te geven aan Bijwerkingencentrum Lareb, de officiële instantie die dit in Nederland doet. Vaak doet een arts dit, maar een patiënt (of nabestaande) kan dit ook doen.

Welke bijwerkingen zijn er?

De meest voorkomende bijwerkingen van de mensen die bijwerkingen de afgelopen tijd gerapporteerd hebben, zijn: pijn en roodheid ter plaatse van injectie (>80%), moeheid (60%), hoofdpijn (>50%), rillingen (>30%), gewrichtspijn (>20%), koorts (10%).

Andere bijwerkingen die gemeld zijn, zijn misselijkheid (1%-10%), opgezette lymfeklieren (0.1% -1%), verlamming van aangezichtszenuw (0.1% – 0.01%) of ernstige allergische reacties.

Ook kunnen mensen komen te overlijden na vaccinatie.

Wij vinden dat (ernstige) bijwerkingen, waaronder overlijden, na vaccinatie goed moeten worden onderzocht om te kijken of er een causaal verband bestaat tussen de vaccinatie en de bijwerking(en). Temeer omdat er (wereldwijd) steeds meer bijwerkingen bekend worden: denk aan myocarditis (hartspierontsteking) bij jonge mensen (vaak jongens/jonge mannen), trombose (bloedstolsels), TIA’s en veel meldingen van vrouwen met menstruatiestoornissen en miskramen.

Hierbij merken we op dat er wereldwijd – ook in Nederland - sprake is van onderrapportage bij officiële instanties die bijwerkingen bijhouden en het aantal meldingen dus hoger kan uitvallen.

Hoe kan ik bijwerkingen melden? (Lareb)

Vaccinaties kunnen milde, maar ook ernstige bijwerkingen hebben. Meldingen van bijwerkingen gaan via (huis)artsen naar het Bijwerkingencentrum Lareb, maar patiënten (en nabestaanden) kunnen daar desgewenst ook zelf bijwerkingen van coronavaccins melden. Op hun site is ook een overzicht van bijwerkingen van coronavaccins te vinden.

Bij een vermoeden van een ernstige bijwerking, dus zeker een overlijden, móeten de beroepsbeoefenaren een melding doen bij het Bijwerkingencentrum Lareb. Dat staat in de Geneesmiddelenwet. 

NB. De Buiten Parlementaire Onderzoeks Commissie (BPOC2020) heeft ook
een meldpunt vaccinatie ingericht. Deze is vanaf 10 oktober jl.
tijdelijk gestopt, maar zal per 1 november 2021 weer bereikbaar zijn
voor meldingen. Meer informatie hierover staat op hun site.

Pfizer-vaccin

Over het Pfizer vaccin

Het Pfizer/BioNTech-vaccin genaamd Comirnaty is gebaseerd op een techniek die niet eerder voor vaccins is gebruikt. Het is een mRNA-vaccin. Een stukje van de genetische code van het virus wordt na injectie opgenomen door de lichaamscellen, zodat deze cellen geprogrammeerd worden om zelf viruseiwitten aan te maken. Het afweersysteem herkent deze eiwitten als “indringer” en leert zo ook het virus herkennen.

Het vaccin is op momenteel in de onderzoeksfase; het onderzoek van Pfizer is nog niet afgerond en loopt nog twee jaar. Het Europese Geneesmiddelenbureau (European Medicines Agency oftewel EMA)heeft al wel een tijdelijke, voorwaardelijke toestemming verleend om het vaccin te gebruiken. Dit betekent dat mensen die zich laten vaccineren, een middel  krijgen dat nog in onderzoek is.

Beschermt het Pfizer-vaccin tegen ziekte?

Ja, onderzoek van Pfizer heeft aangetoond dat mensen die dit vaccin krijgen toegediend, minder vaak besmet raken met het coronavirus. Er wordt gezegd: het is 95% effectief. Een 95%-effect is echter niet hetzelfde als 95% bescherming: de effectiviteit zegt iets over de verhouding van het aantal gevallen in de gevaccineerde groep versus de controle groep. Het is geen individuele garantie op bescherming na blootstelling aan het virus. Zie de ‘Catshuis briefing’ van Jaap van Dissel van het RIVM van 6 december jl.

Mensen hebben na een volledige vaccinatie 0,8 % minder kans om een besmetting op te lopen. Het verschil is dus zeer klein: in de groep die een nepvaccin (placebo) kreeg, raakte 99,12% van de mensen niet besmet. In de vaccinatiegroep kreeg 99,95% geen besmetting. Dit zijn gegevens van patiënten van minimaal zeven dagen na toediening van de tweede dosis.[1] Dit volgt uit het artikel ‘Safety and Efficacy of the BNT162b2 mRNA Covid-19 Vaccine’.

Maar Pfizer claimt toch een effectiviteit van 95%?

Pfizer rekent hierbij alleen  de mensen die de ziekte hebben opgelopen tijdens de studie. Dit zijn totaal 170 personen. Hiervan waren er 162 niet gevaccineerd, en 8 mensen wel. Het verschil tussen deze twee getallen is 95%. Dit heet de relatieve risicoreductie.

Om een voorbeeld te geven: In een bepaalde groep van 100 mensen zijn 2 mensen ziek. In een andere groep is er 1 van de 100 ziek. Men kan dan beweren dat de ene groep de helft minder zieken heeft (van twee personen naar één). Als men echter naar de hele groep kijkt, is het verschil maar 1%. 

Als ik na vaccinatie een besmetting op loop, is het verloop dan minder ernstig?

Dat is nog niet bekend. Een ernstig beloop van COVID-19 komt zeer weinig voor. Om het effect van het vaccin te onderzoeken zouden er miljoenen mensen met het experiment moeten meedoen om een verschil te kunnen vinden. Het huidige onderzoek is daarvoor te klein, en de onderzoeksperiode nog te kort.

Uit het onderzoek blijkt tot nu toe dat in de vaccingroep 0.004% (dus 4 op de 100.000) een ernstige infectie doormaakte. In de groep met een nepvaccin waren dat er 0.014% (dus 14 op de 100.000). Een  verschil van 10 personen per 100.000. Dit verschil kan op toeval berusten omdat de getallen zo klein zijn.

In sommige gevallen kan een infectie juist heftiger verlopen als iemand gevaccineerd is. Zie deze studie over Sars-CoV-2-virus en deze en deze studie over het SARS-virus.

Dit verband werd ook al opgemerkt voor mensen die de griepvaccinatie in 2017-2018 griepvaccinatie hadden gekregen en in het voorjaar een ernstiger COVID-19 infectie ontwikkelden, zo schrijft Dr. Joseph Mercola in dit artikel. 

Het is op dit moment nog niet duidelijk of dat voor het COVID-19-vaccin ook het geval is.

Heb ik met het vaccin minder kans op overlijden aan COVID 19?

Dat is niet bekend: hiervoor zijn meerdere redenen. Er is niet specifiek gekeken of het vaccin sterfte kon voorkomen. De onderzoeksperiode loopt nog maar enkele maanden. Een overlijden door corona kwam zeer weinig voor. Dat gold zowel voor de proefpersonen die het vaccin kregen als voor hen die een nepvaccin kregen. Daarom kan hierover pas duidelijkheid komen als zeer grote groepen gevaccineerd zijn. Mogelijk zullen we zelfs dat nooit zeker weten.

Tot slot weten we niet goed wat de bijwerkingen van het vaccin zijn, met name niet op de lange termijn. De kans dat het vaccin het risico op overlijden vermindert is hoe dan ook zeer klein.

Zal ik door het vaccin te nemen, bijdragen aan vermindering van verspreiding van het virus?

Dat is niet bekend: hier is in het onderzoek niet naar gekeken. Er is alleen onderzocht of het vaccin de gevaccineerde zelf beschermt. Bovendien is de onderzoeksperiode nog te kort geweest om hierover conclusies te trekken.

Welke personen werden niet in de studie onderzocht?

Onder meer de volgende groepen mochten niet meedoen in het onderzoek naar het Pfizer-vaccin:

  • Personen die al een infectie met het coronavirus hadden doorgemaakt.
  • Mensen met een aandoening die het afweersysteem verzwakt, of medicatie gebruiken die voor een zwakke afweer zorgt.
  • Mensen met een chronische aandoening die niet stabiel was (dus recent medicijn aanpassing of ziekenhuisopname hadden gehad).
  • Vrouwen die zwanger waren, of zwanger wilde worden.

Groepen mensen waarvan er maar weinig meededen aan het onderzoek:

  • Mensen met suikerziekte.
  • Mensen met longemfyseem (COPD).
  • Mensen ouder dan 75 jaar.
  • Kinderen onder de 16 jaar.
Is het veilig om te gebruiken als ik zwanger ben of nog wil worden?

Dat is niet bekend. Daarom wordt het sterk afgeraden het vaccin te gebruiken als je zwanger bent. Het is ook niet bekend of het vaccin invloed heeft op de vruchtbaarheid.

Is het veilig voor kinderen?

Dat is onbekend. Het vaccin is nauwelijks getest bij kinderen onder de 16 jaar.

Is het mogelijk dat (bestanddelen van) het vaccin reageren op medicijnen die ik gebruik?

Ja, dat is mogelijk. Pfizer geeft aan niet te weten of er interacties optreden met medicijnen en welke dat zijn. In de komende periode zullen dergelijke bijwerkingen worden bijgehouden; u kunt ze melden bij het Lareb.

Bestaan er al vaccins die gebruik maken van dezelfde techniek?

Nee, de grootschalige toepassing van deze techniek waarbij genetisch virusmateriaal (zogenaamd mRNA) in uw cellen wordt ingebracht waardoor die tot het produceren van viruseiwitten worden aangezet, is nieuw. En dat is een risico, zo geeft ook minister Hugo de Jonge toe in een Kamerbrief over aankoop van Covid-19 vaccins van 16 november 2020.

Als het vaccin bestaat uit mRNA dat mijn eigen cellen aanspoort tot het maken van coronavirus eiwit, wanneer stoppen mijn cellen dan weer met het produceren van die lichaamsvreemde eiwitten?

Het mRNA dat in je cellen komt is een beetje aangepast zodat het niet meteen opgeruimd wordt door het lichaam vanwege de herkenning als 'afkomstig van een virus'. Het mRNA heeft een beperkte houdbaarheid en wordt uiteindelijk afgebroken. Er is momenteel te weinig bekend over deze techniek en over dit vaccin specifiek om dit precies te kunnen aangeven.

Als het vaccin ervoor zorgt dat mijn lichaamscellen viruseiwitten gaan aanmaken, kan mijn afweersysteem dan mijn eigen lichaamscellen aanvallen?

Dit is een inderdaad mogelijkheid die niet uitgesloten kan worden en waarover veel deskundigen bezorgd zijn. Het is iets dat dus nog verder onderzocht moet worden. Lees meer in deze twee publicaties: één uit 2020 en één uit 2003.

Is het vaccin getest op dieren, en wat waren daarvan de uitkomsten?

Er zijn geen dierproeven gepubliceerd over dit vaccin. Men is direct begonnen met het testen op mensen. Er zijn de afgelopen jaren veel proeven op dieren gedaan voor vaccins tegen coronavirussen, maar tot nu toe zonder succes. Dit komt onder andere door het optreden van een bepaald fenomeen dat Antibody Dependent Enhancement (ADE) wordt genoemd. Hierbij treedt er na vaccinatie een onvolledige afweerreactie op. Dit zorgt ervoor dat als deze persoon daarna met een coronavirus in aanraking komt, er juist een explosieve afweerreactie kan optreden waar de gevaccineerde persoon ernstig ziek van kan worden en aan zou kunnen overlijden. Lees meer over ADE in deze twee publicaties: één uit 2020 en één uit 2003.

Klopt het dat er foetale cellijnen zijn gebruikt bij het vaccin?

Foetale cellijnen worden vrijwel altijd gebruikt voor het maken van vaccins. Voor het Pfizer-vaccin zijn foetale cellijnen alleen gebruikt in het voorafgaande laboratorium onderzoek, maar worden niet meer gebruikt voor de productie van het vaccin.

Zijn bijwerkingen mogelijk? En zo ja hoe vaak komt het voor?

Pfizer rapporteerde bijwerkingen bij ongeveer 3% van de mensen die het vaccin kregen. Dit was in de eerste paar dagen na toediening, zo zo blijkt uit documentatie van de Amerikaanse Centers for Disease Control en Food and Drug Administration over het Pfizer-vaccin. Het ging om bijwerkingen waardoor mensen niet meer goed in staat waren hun dagelijkse bezigheden uit te voeren. Bijwerkingen zijn overigens niet altijd ongewenst: sommige bijwerkingen duiden er op dat het immuunsysteem reageert, en dat is op zich uiteraard ook de bedoeling.

De meest voorkomende bijwerkingen zijn: pijn en roodheid ter plaatse van injectie (>80%), moeheid (60%), hoofdpijn (>50%), rillingen (>30%), gewrichtspijn (>20%), koorts (10%). Andere bijwerkingen die gemeld zijn, zijn misselijkheid (1%-10%), opgezette lymfeklieren (0.1% -1%), verlamming van aangezichtszenuw (0.1% - 0.01%) en in enkele gevallen een ernstige allergische reactie. Zie informatie van het Nederlandse College ter Beoordeling van Geneesmiddelen en informatie van het EMA.

Omdat het een nieuwe experimentele techniek is die wordt gebruikt, zijn de effecten op langere termijn (langer dan twee maanden) nog niet bekend.

Bij de FAQ ‘Verwijzingen naar verschillende instanties over het Pfizer vaccin en de bijwerkingen’ vindt u een lijst met verwijzingen naar o.a. het RIVM waar u meer informatie over de al bekende bijwerkingen van het vaccin kunt vinden.

Wat gebeurt er als ik na vaccinatie in aanraking kom met het virus?

Door vaccinatie is uw lichaam bekend geworden met een deel van het virus, en zal uw afweersysteem het virus herkennen en in actie komen. Dit kan leiden tot snellere uitschakeling van het virus dan wanneer u nooit met het virus in contact bent geweest, of nooit gevaccineerd bent. Het kan in sommige gevallen ook zo zijn, dat de reactie van uw lichaam op het virus zo heftig is, dat u daar ziek van wordt. Dit is bij eerdere coronavirus vaccins bij proefdieren beschreven. Zie voor meer hierover deze en deze publicatie en de FAQ ‘Is het vaccin getest op dieren, en wat waren daarvan de uitkomsten?’ .

Ben ik na toedienen van het vaccin beschermd tegen ontwikkelen van de ziekte?

Nee, er zijn allereerst twee doses nodig met minimaal drie weken tussenpoos en ook na twee doses bent u niet volledig beschermd. Immers, acht mensen uit de vaccinatie groep raakten toch besmet. Het vaccin is bedoeld voor de SARS-CoV2-variant van 2019, begin 2020. Op dit moment gaan er ook andere varianten van het virus rond. Of het vaccin daartegen beschermt is niet bekend.

Van verschillende virussen is bekend dat ze frequent muteren (veranderen) en dat er dus regelmatig nieuwe vaccins nodig zijn om afweer op te kunnen wekken (zoals bij het griepvirus). Zie daarover dit artikel van oud-huisarts Dick Bijl.

Laatste update: 15 januari 2021

Hoe lang ben ik na vaccinatie beschermd tegen het ontwikkelen van ziekte?

Dat is niet bekend, maar uit onderzoeken tot nu toe lijkt het in ieder geval te gaan om een periode van tenminste twee maanden. De kans is reëel dat dit langer zal zijn.

Als ik al een COVID infectie heb doorgemaakt, ben ik dan al beschermd? Of is vaccinatie altijd nodig?

Als je een infectie met het coronavirus SARS-CoV-2 hebt doorgemaakt, heeft het afweersysteem geleerd sneller op het virus te reageren. Dit vaccin biedt bescherming, maar deze is niet bewezen beter dan die van een natuurlijke infectie. Tot nu toe is bekend dat een doorgemaakte infectie in ieder geval bescherming biedt tot ongeveer acht maanden. Dit artikel in Medisch Contact beschrijft een studie door Jennifer Dan e.a., verschenen in Science waar dit uit volgt. Zie ook de kamerbrief van minister Hugo de Jonge van 16 november 2020 over de aankoop van Covid-19 vaccins.

Doe ik het voor mezelf of voor een ander?

Het nemen van een vaccin is altijd in de eerste plaats bedoeld om de persoon zelf te beschermen. U doet het dus voor uzelf.

Een bijkomend fenomeen dat kán optreden is groepsimmuniteit. Als voldoende mensen in de bevolking afweer (immuniteit) hebben tegen het virus heeft dit een beschermend effect op de rest van de bevolking. Immuniteit ontstaat door doorgemaakte ziekte door vaccinatie dan wel door vaccinatie bij doorgemaakte ziekte. Dit heeft een beschermend effect op de rest van de bevolking: het virus kan zich dan minder gemakkelijk verspreiden waarmee dan dus ook andere mensen beschermd zijn: dat is de zogeheten groepsimmuniteit.

Op dit moment is echter nog niet bekend of er daadwerkelijk minder overdracht van virus is na vaccinatie, daarvoor is de onderzoeksperiode te kort geweest. Dat moet dus nog worden onderzocht.

Zie de persconferentie van het Europees Geneesmiddelenbureau (European Medicine Agency, EMA) over de goedkeuring van het pfizer-vaccin en de ‘Catshuis briefing’ van Jaap van Dissel van het RIVM van 6 december jl.

Wat als ik mij niet laat vaccineren en ik raak toch geïnfecteerd?

Het is bekend dat 80% van de mensen die een infectie oploopt geen tot milde klachten heeft, 15% ontwikkelt heviger klachten en 5% wordt echt ziek. Minder dan 2% wordt opgenomen in het ziekenhuis. Gelukkig zien we dat de kans op overlijden door een infectie ook afneemt in vergelijking met hoe het in het begin van de epidemie was. Nieuwsuur maakte in december 2020 bijvoorbeeld melding van een onderzoek in Nederlandse ziekenhuizen waaruit dat bleek. Dit komt o.a. omdat we meer weten over de behandeling van deze ziekte. Er zijn recente medicijnen ontdekt die mogelijk goed kunnen helpen vanaf het ontstaan van de klachten. Deze medicijnen kennen we van de behandeling van andere ziektes en daar is dus al veel ervaring mee. Zie bijvoorbeeld deze en deze recente publicaties over het middel Ivermectine.

Zijn er ook andere vaccins?

Ja. Er zijn meerdere vaccins tegen het coronavirus in ontwikkeling. Het vaccin van Moderna is recent ook goedgekeurd voor gebruik in Nederland. Dit is net als het Pfizer-vaccin een mRNA-vaccin. Daarnaast is er het vaccin van AstraZeneca dat naar verwachting medio januari wordt gekeurd voor gebruik. Dit zijn de vaccins van bedrijven waar Nederland een contract mee heeft afgesloten.

In andere landen wordt gebruik gemaakt van andere vaccins. Hieronder vallen bijvoorbeeld Sinovac en het vaccin van farmaceut GlaxoSmithKline, die werken op basis van zwak-gemaakte virussen. Deze techniek is hetzelfde als die van traditionele vaccins die we al langere tijd in Nederland gebruiken tegen bijvoorbeeld de mazelen.

Moderna-vaccin

U overweegt het vaccin van het bedrijf Moderna te nemen, genaamd COVID 19 Vaccin Moderna. Het is een vaccin bedoeld om ziekte door het SARS-CoV-2 virus (het coronavirus) te voorkómen.

Laatste update 20 april 2021

Informed consent

Een arts is verplicht om voor het uitvoeren van een medische handeling de patiënt zo volledig mogelijk te informeren over het doel, effect en risico’s van de handeling. Ook wat de wetenschappelijke basis is voor de behandeling. Daarnaast moet de patiënt toestemming geven voor de handeling. Dit heet informed consent.

Over het SARS CoV-2- virus

Het SARS CoV-2-virus is een coronavirus. Er zijn meerdere soorten coronavirussen bekend die mensen ziek kunnen maken. Een infectie met dít coronavirus leidt tot de ziekte COVID-19. Volgens het RIVM is voor 98% van de bevolking een infectie ongevaarklijk [a] – dat wil zeggen, ze krijgen geen of slechts milde klachten, of worden in sommige gevallen ziek maar herstellen daarvan zonder ziekenhuisopnam. Een ernstig beloop treft vooral ouderen met onderliggende aandoeningen en een verzwakt immuunsysteem. De overlevekingskans is voor mensen onder de 70 jaar tussen de 99.5% en 99.997%.[b]

Over het Modernavaccin

Het Modernavaccin is een mRNA-vaccin. Dit is gebaseerd op een nieuwe, experimentele techniek. Het vaccin bevat een deel van het genetisch materiaal (mRNA) van het coronavirus. Dit genetisch materiaal bevat instructies om viruseiwitten te maken. Na injectie wordt dit genetisch materiaal opgenomen in de lichaamseigen cellen, die vervolgens deze viruseiwitten gaan aanmaken. Het afweersysteem herkent deze eiwitten als ‘indringer’ en wordt hierdoor aangezet.

Hoewel het onderzoek van Moderna naar het vaccin nog niet is afgerond (zie vragen hieronder), heeft de European Medicines Agency (EMA) een tijdelijke, voorwaardelijke toestemming verleend voor publiekelijk gebruik. Het onderzoek van Moderna naar de veiligheid en effectiviteit van hun vaccin loopt nog tot 2023.[2] Het vaccin bevindt zich daarmee nog in onderzoeksfase. Dit betekent in feite dat mensen die zich laten vaccineren, een experimenteel middel krijgen.

Hieronder staan dingen die we wel en nog niet weten over het vaccin. Er staan bronvermeldingen bij, zodat u als lezer zelf een weloverwogen keuze kunt maken.

In het beschreven onderzoek is het Modernavaccin of placebovaccin (zout water) toegediend aan de volgende leeftijdsgroepen:

 

Leeftijdscategorie

in jaren

Aantal personen uit de onderzoeksgroep
  vaccingroep placebogroep
18-64 11.413 11.418
65-74 3.110 3.011
75-84 617 692
85+ 41 49
Waarvan aantal verpleeghuispatiënten 33 29
Beschermt het vaccin tegen ziekte?

Ja, onderzoek heeft aangetoond dat mensen die dit vaccin krijgen toegediend minder vaak een besmetting met het SARS-CoV-2-virus met klachten hadden, dan mensen die een placebovaccin  kregen. Er wordt gesteld: het is 94.1% effectief. Een 94.1% effect is echter niet hetzelfde als 94.1% bescherming. De effectiviteit zegt iets over de verhouding van het aantal ziektegevallen in de gevaccineerde versus de controlegroep. Het is geen individuele garantie op bescherming na blootstelling, vermeldt dit rapport van de Rijksoverheid.[1]

In de groep die het vaccin kreeg, ontwikkelden ná de tweede vaccinatie 11 van de 14.134 personen (dus 0,078%) COVID-19, in de placebogroep was dat 185 van de 14.073 (dus 1,3%). Dit zijn gegevens van patiënten van minimaal zeven dagen na toediening van de tweede vaccinatie, waarbij de groepen 2 maanden zijn gevolgd.

Als ik na vaccinatie een besmetting oploop, is het verloop dan minder ernstig?

Dat is niet met zekerheid te zeggen. Daarvoor is de gebruikte onderzoeksgroep te klein en de onderzoeksperiode tot nu toe te kort. Een ernstig beloop van COVID-19 komt te weinig voor om het in deze populatie in te schatten. De data in de studie tot dusver lieten zien dat in de placebogroep 30 van de 14.073 mensen ernstige COVID-19 kregen (dus 0,2%), terwijl er geen ernstige COVID-19-gevallen onder gevaccineerden zijn. Dit suggereert dat het vaccin in de eerste twee maanden beschermt tegen ernstige COVID-19 maar de getallen zijn te klein om met zekerheid dat dit door vaccinatie komt, en niet door toeval.

 

Is er ook kans dat ik na vaccinatie juist zieker word als ik COVID-19 of een andere infectie krijg?

Dat is niet met zekerheid uit te sluiten. In sommige gevallen kan na vaccinatie het beloop van een natuurlijke infectie juist heftiger verlopen. Dit fenomeen heet Vaccine Associated Enhanced Disease, VAED, wat eerder is gezien bij proefdieren na vaccinatie tegen het eerste SARS virus in 2012.[3] In het eerste onderzoek bij Moderna zijn hier geen aanwijzingen voor gezien, maar de Food and Drug Administration in Amerika [4]  en de EMA [5] die de vaccins beoordelen, identificeren dit wel als een belangrijk potentieel langetermijnrisico waarnaar verder onderzoek noodzakelijk is.

Er wordt veel onderzoek gedaan naar de algemene effecten van een vaccin op de afweer. Dit artikel[6] wijst er op dat sommige vaccins de afweer in het algemeen versterken. Andere vaccins versterken de afweer tegen één specifieke ziekte, maar dat gaat ten koste van de goede afweer tegen andere infecties. Lees hier meer over in deze publicatie [7] en in dit artikel [8]. Het onderzoek van Moderna was niet ontworpen om dit soort effecten te onderzoeken omdat het te kort van duur is geweest en er niet gekeken is naar andere infecties dan COVID-19.

Of dit mogelijke effect relevant is ligt aan het risico dat een individu heeft op een ernstig beloop van COVID-19. Daarom is het belangrijk om een individuele afweging te maken of u baat heeft bij het nemen van dit vaccin.

Heb ik door het vaccin te nemen minder kans op overlijden aan COVID-19?

Dat is niet bekend. Hiervoor zijn meerdere redenen. Allereerst: de onderzoeksperiode is tot nu toe twee maanden geweest. Een overlijden door corona kwam in die korte periode maar zeer weinig voor onder de proefpersonen, zowel in de vaccingroep als in de placebogroep. Meer dan 99% van de mensen besmet met het SARSCoV-2 virus (coronavirus) wordt beter.

Ten tweede weten we niet goed wat de bijwerkingen van het vaccin zijn, met name niet op de lange termijn. We weten van andere studies dat er ook mensen zijn die overlijden aan de gevolgen van vaccinaties. Het is op dit moment onduidelijk; de fabrikant hoopt bij het beëindigen van de onderzoeksperiode eind 2023 hier meer duidelijkheid over te hebben.

Zal ik door het vaccin te nemen, bijdragen aan vermindering van verspreiding van het virus?

Dat is niet bekend. Hier is in het onderzoek niet naar gekeken. Er is alleen gekeken of het vaccin de gevaccineerde zelf beschermt.

Bestaan er al vaccins die gebruik maken van dezelfde techniek?

Behalve bij het van Pfizer, dat in december 2020 voorwaardelijk werd toegelaten op de Nederlandse markt, werd deze techniek niet eerder gebruikt. De techniek die hier wordt toegepast, het inbrengen van mRNA dat in de cellen dan zorgt voor de productie van virale eiwitten door uw eigen lichaamscellen, is nieuw. En dat is dus een risico, schrijft ook minister Hugo de Jonge aan de Tweede Kamer.[9]

Als het vaccin bestaat uit mRNA dat mijn eigen cellen aanspoort tot het maken van viraal eiwit, wanneer stoppen mijn cellen dan weer met het produceren van die vreemde eiwitten?

Het mRNA dat in je cellen komt is een beetje aangepast zodat het niet meteen opgeruimd wordt. Het heeft een beperkte houdbaarheid en wordt uiteindelijk afgebroken omdat de cel zichzelf anders uitput. 

Als het vaccin ervoor zorgt dat mijn lichaamscellen viruseiwitten gaan aanmaken, kan mijn afweersysteem dan mijn eigen lichaamscellen aanvallen?

Dit is een mogelijkheid die onderzocht moet worden. Het opruimen van lichaamscellen die een vreemd viruseiwit laten zien is geen auto-immuniteit. Pas als je immuunsysteem de gezonde cellen aan gaat vallen is het auto-immuniteit. Of het risico voor het ontstaan van een auto-immuunaandoening door deze techniek van vaccineren vergroot is, is nog niet bekend. [10][11][12]

Is het vaccin getest op dieren, en wat waren daarvan de uitkomsten?

Er zijn geen dierproeven gepubliceerd over dit vaccin, wel over proeven op mensen. Er zijn de afgelopen jaren veel onderzoeken naar vaccins tegen coronavirussen gedaan op dieren, maar tot nu toe telkens zonder succes.

De fabrikant heeft onderzoek gedaan in ratten waarin is gekeken naar mogelijk schadelijke effecten van het vaccin. De resultaten hiervan zijn voorgelegd aan de Europese Geneesmiddelenautoriteit, maar niet gepubliceerd. De conclusie van de EMA is dat de dierproeven geen schadelijke effecten laten zien in de vorm van genetisch schadelijk effect, effect op de vruchtbaarheid of vaccingeassocieerde versterkte ziekte (Vaccine Associated Enhanced disease, VAED). Waarom deze resultaten niet gepubliceerd zijn, is niet duidelijk.

VAED zorgt ervoor dat als iemand na vaccinatie met een coronavirus in aanraking komt, er juist een explosieve afweerreactie optreedt waar de persoon ernstig ziek van wordt. Meer hierover is te lezen in [11] [12] [13].

Wat zijn de bijwerkingen? En hoe vaak komen ze voor?

Er zijn nu gegevens over bijwerkingen bekend van proefpersonen die het vaccin hebben gehad, en een maand lang gevolgd zijn; een kwart van deze groep is twee maanden gevolgd. De meest voorkomende bijwerkingen waren: pijn bij injectieplek (92%) moeheid (69%) hoofdpijn (63%), spierpijn (60%), gewrichtspijn (45%), koorts ( 15 %) rillingen (43 %), lymfeklierzwelling (21%). Deze bijwerkingen verdwenen weer.

Bijwerkingen kwamen in het algemeen vaker voor bij personen onder de 65 jaar, en waren heftiger, en traden vaker na de tweede dosis op. Omdat er van een nieuwe experimentele techniek gebruik wordt gemaakt, zijn de effecten op langere termijn (langer dan twee maanden) nog niet bekend.

Verder werden er iets vaker meldingen gemaakt van slaapgerelateerde problemen die paar dagen aanhield, meer meldingen van auto-immuunreacties (waaronder kaalheid en psoriasis),  galsteenlijden en galblaasontsteking dan in de controlegroep. Bij een enkele proefpersoon traden reacties op die door Moderna zelf als mogelijk gerelateerd aan het vaccin worden genoemd: hevige misselijkheid en braken, zwelling van gezicht (mogelijk als reactie op cosmetische fillers) en reumatoïde artritis. Tijdens de studie kregen drie personen vlak na het vaccin een acute aangezichtszenuwverlamming. Hiervan is niet aangetoond dat het een relatie heeft met het vaccin, maar deze traden op vlak na de tweede dosis, en dit fenomeen werd ook gezien bij het Pfizervaccin. Tevens zijn er ernstige allergische reacties gemeld.

 

Het is hier van belang op te merken dat er onderscheid is tussen bijwerkingen die te maken hebben met activatie van het immuunsysteem (niet onverwacht) en bijwerkingen die ongewenst zijn, zoals bijvoorbeeld de reactie op de polyethyleneglycol (PEG) modificatie van lipide bolletje (vetbolletje) waarin het mRNA verpakt zit. Zowel in de trial als bij de roll-out zijn er ernstige allergische reacties gezien die aan deze component gerelateerd worden. PEG is niet eerder in geregistreerde vaccins gebruikt.

U kunt bijwerkingen melden bij Lareb.nl.[19] Literatuur met betrekking tot de PEG-allergie [14] [15]. Daarnaast vindt u informatie in het rapport van de EMA [16] over de risico’s van het Modernavaccin. Op de website van de Britse overheid is de bijsluiter [17] voor professionals in de gezondheidszorg over het Modernavaccin gepubliceerd. Daarnaast wordt in dit artikel [18] gesteld dat er mogelijk meer bijwerkingen zijn dan gerapporteerd.

Is het mogelijk dat (bestanddelen van) het vaccin invloed hebben op medicijnen die ik gebruik, of andersom?

Ja, dat is mogelijk. De fabrikant van Moderna geeft aan dat ze niet weten óf er interacties optreden met medicijnen en welke dat zijn. Ook is niets bekend over het effect bij mensen die afweerremmende medicijnen gebruiken. Het is niet bekend of het gebruik van andere vaccins van invloed is. In de komende periode zullen dergelijke bijwerkingen kunnen worden bijgehouden als u ze meldt bij het Lareb.

Ben ik na toedienen van het vaccin beschermd tegen ontwikkelen van de ziekte?

Nee, er zijn allereerst twee doses nodig met vier weken tussen de eerste en tweede toediening. Ook na twee doses bent u niet volledig beschermd. Want in het onderzoek bleken ook mensen die volledig waren gevaccineerd een corona-infectie te kunnen oplopen.

Wat gebeurt er als ik na vaccinatie in aanraking kom met het virus?

Door vaccinatie is uw lichaam bekend geworden met een deel van het virus en zal uw afweersysteem het virus herkennen en in actie komen. Dit kan leiden tot snellere uitschakeling van het virus dan wanneer u er nooit mee te maken heeft gehad, of nooit gevaccineerd bent. Er bestaat de mogelijkheid, dat de reactie van uw lichaam na vaccinatie op het virus zo heftig is, dat u daar ziek van wordt. Dit is bij eerdere coronavirusvaccins bij proefdieren beschreven. Dit fenomeen heet VAED, wat eerder is gezien bij proefdieren na vaccinatie tegen het eerste SARS-virus . In dit eerste onderzoek zijn hier geen aanwijzingen voor gezien, maar de FDA [4] en de EMA [5] die de vaccins beoordelen identificeren dit wel als een belangrijk potentieel langetermijnrisico, waarvoor verder onderzoek noodzakelijk is. [20]

Hoe lang ben ik na vaccinatie eigenlijk beschermd tegen het ontwikkelen van ziekte?

Dat is niet bekend, maar uit onderzoeken tot nu toe lijkt het in elk geval te gaan om een periode van tenminste twee maanden. 

Als ik al een COVID-infectie heb doorgemaakt, ben ik dan niet al beschermd? Of is vaccinatie altijd nodig?

Als je een COVID-infectie met SARS-CoV-2 hebt doorgemaakt heeft je lichaam geleerd antistoffen en afweercellen aan te maken, zodat je immuunsysteem bij een volgende ontmoeting met het virus snel kan reageren. Dit vaccin biedt het herkennen van een eiwit van het virus, en geeft dus ook bescherming, maar er is niet bewezen dat het beter beschermt dan bij natuurlijke infectie. Tot nu toe is bekend dat een doorgemaakte infectie bij bijna iedereen in ieder geval bescherming biedt tot ongeveer acht maanden [21][22]. Daarom worden nu mensen die korter dan 6 maanden geleden een coronainfectie hebben doorgemaakt gevaccineerd met 1 ipv 2 doses.

Er zijn nu al mutaties van het virus. Beschermt het vaccin daar dan wel tegen?

Dat is op dit moment onduidelijk. Van verschillende virussen is bekend dat ze frequent muteren en dat er dus regelmatig een nieuw vaccin nodig is om immuniteit te kunnen opwekken. Dit is ook het geval bij het griepvirus; hiervoor moet elk jaar een nieuw griepvaccin worden ontwikkeld. Deze vaccins hebben tot op heden niet tot minder sterfte aan griep geleid.[23] [24]

Er zijn aanwijzingen dat nieuwe mutanten van het virus de reeds bestaande afweer en de afweer na vaccinatie kunnen omzeilen, zoals te lezen is in dit artikel over nieuwe varianten van het coronavirus en deze (nog voorlopige) publicaties [25][26]. Het is mogelijk dat het vaccin minder goed of helemaal niet werkt tegen deze varianten. Of het vaccin op termijn zou kunnen worden aangepast zodat het ook werkzaam is tegen nieuwe varianten is nog niet onderzocht. Daar zouden dan in ieder geval één of meerdere nieuwe injecties voor nodig zijn.

Doe ik het nou voor mezelf, of voor een ander?

Voor uzelf. Het nemen van een vaccin is primair bedoeld om de persoon zelf te beschermen. 

Een fenomeen dat kan optreden als voldoende mensen in de bevolking afweer hebben tegen het virus (door doorgemaakte ziekte of door vaccinatie) is het fenomeen van zogenaamde groepsimmuniteit. Dit betekent dat er een beschermend effect is ontstaan voor de rest van de bevolking die niet gevaccineerd is of kan worden; het virus kan zich dan als het ware niet meer makkelijk verspreiden en daarmee zijn dan dus ook andere mensen beschermd. Voor het coronavirus is niet goed bekend om hoeveel mensen dit gaat.

Op dit moment is ook niet bekend of er daadwerkelijk minder of geen virusoverdracht is als mensen gevaccineerd zijn. Bekijk voor meer informatie de persconferentie over de goedkeuring van het vaccin en de Catshuisbriefing van december 2020 [27][28].

Is het veilig om te gebruiken als ik zwanger ben of nog wil worden?

Dat is onbekend. Het wordt in de bijsluiter afgeraden te gebruiken als je zwanger bent, omdat er weinig bekend is van het effect van het vaccin op de zwangerschap. Er wordt geadviseerd om in individuele gevallen de voor- en nadelen tegen elkaar op te wegen.

Het is niet bekend of het vaccin invloed heeft op de vruchtbaarheid. Het is niet bekend of het vaccin terechtkomt in de moedermelk en welk effect dit heeft.

Is het veilig voor kinderen?

Dat is niet bekend. Het is niet getest bij kinderen onder de 18 jaar.

Waar wordt mijn vaccinatiestatus eigenlijk geregistreerd? Voor hoe lang? en wie heeft daar toegang toe?

Het RIVM houdt de gegevens bij van de personen die zijn gevaccineerd samen met het productnummer van het vaccin. Hierdoor is achteraf terug te halen wie precies welk vaccin heeft gekregen, mochten er problemen optreden.

In het privacystatement van het RIVM [28] staan de rechten van de mensen die zich willen laten vaccineren benoemd, zoals:

- Het doel van de registratie
- Hoe en hoe lang geregistreerd wordt- Wie bij deze gegevens kan
- Recht op inzage, aanpassen en verwijderen van je persoonsgegevens en hoe je daartoe een verzoek kunt indienen.

Bronnen

[a] Presentatie Dhr Van Dissel briefing Tweede kamer dd 29 september 2020
[b] https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/planning-scenarios.html

  1. https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2020/12/08/covid-19-catshuis-briefing-6-dec-2020-vaccinatie-extra 
  2. https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/nejmoa2035389 
  3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22536382/
  4. https://www.fda.gov/media/144673/download
  5. https://www.ema.europa.eu/en/documents/rmp-summary/covid-19-vaccine-moderna-epar-risk-management-plan_en.pdf
  6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23680130/
  7. https://bmjopen.bmj.com/content/2/3/e000707.short
  8. https://academic.oup.com/cid/article/54/12/1778/455098?login=true
  9. https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2020/11/16/kamerbrief-over-aankoop-covid-19-vaccins
  10. https://www.nature.com/articles/s41564-020-00789-5
  11. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12725690/
  12. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3335060/
  13. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32908214/
  14. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27804292/
  15. https://www.fda.gov/media/144434/download
  16. https://www.ema.europa.eu/en/documents/rmp-summary/covid-19-vaccine-moderna-epar-risk-management-plan_en.pdf
  17. https://www.gov.uk/government/publications/regulatory-approval-of-covid-19-vaccine-moderna/information-for-healthcare-professionals-on-covid-19-vaccine-moderna
  18. https://childrenshealthdefense.org/defender/did-cdc-mislead-public-allergic-reactions-moderna-vaccine/
  19. https://www.lareb.nl/image-widget/bijwerkingen-coronavaccins
  20. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32292901/
  21. https://bgr.com/2021/01/07/coronavirus-immunity-after-8-months-antibody-test-cdc-study/#
  22. https://www.medischcontact.nl/nieuws/laatste-nieuws/nieuwsartikel/immuungeheugen-na-sars-cov-2-infectie-duurt-minstens-acht-maanden.html
  23. https://nieuws.nl/algemeen/20201104/oud-huisarts-dick-bijl-over-de-griepprik-waarom-zou-je-iets-nemen-wat-niet-werkt/
  24. https://www.cochrane.org/CD001269/ARI_vaccines-prevent-influenza-healthy-adults
  25. https://www.nature.com/articles/d41586-021-00121-z
  26. https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2021.01.15.426911v2
  27. https://www.youtube.com/watch?v=0cIY3mlCOf0
  28. www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-vaccinatie/vraag-en-antwoord/vragen-over-registratie-en-persoonsgegevens-coronavaccinatie

 

AstraZeneca-vaccin

U overweegt het vaccin van het bedrijf AstraZeneca te nemen, genaamd COVID-19 vaccin AstraZeneca. Het is een vaccin bedoeld om ziekte door het virus SARS-CoV-2 te voorkómen.

Laatste update 20 april 2021

Informed consent

Een arts is verplicht om voor het uitvoeren van een medische handeling de patiënt zo volledig mogelijk te informeren over het doel, effect en risico’s van de handeling. Daarnaast moet de patiënt toestemming geven voor de handeling. Dit heet informed consent.

Over het SARS-CoV-2-virus

Het SARS-CoV-2-virus is een coronavirus. Er zijn meerdere soorten coronavirussen bekend die mensen ziek kunnen maken. Een infectie met dít coronavirus leidt tot de ziekte Covid-19. Volgens het RIVM is voor 98% van de bevolking een infectie ongevaarlijk [1] - dat wil zeggen, ze krijgen geen of slechts milde klachten, of worden in sommige gevallen ziek maar herstellen daarvan zonder ziekenhuisopname. Een ernstige ziekte treft vooral ouderen met onderliggende aandoeningen en een verzwakt immuunsysteem. De overlevingskans is voor mensen onder de 70 jaar tussen de 99.5% en 99.997%. [2]

Over het AstraZeneca-vaccin

Het AstraZeneca-vaccin bestaat uit een stukje DNA (erfelijk materiaal) van het coronavirus dat wordt verborgen in een ander virus dat genetisch is aangepast. Dat andere virus wordt gebruikt als transportmiddel om het corona-DNA bij lichaamscellen naar binnen te krijgen.  In het AstraZeneca-vaccin gaat het om een adenovirus dat voorkomt bij chimpansees en geen ziekte veroorzaakt bij de mens. Het vaccin is gebaseerd op een relatief nieuwe techniek. Er is nooit eerder een soortgelijk vaccin goedgekeurd voor algemeen grootschalig gebruik bij mensen. Dat corona-DNA wordt na inenting opgenomen in lichaamscellen, zodat deze lichaamscellen coronavirus-eiwitten gaan aanmaken. Het afweersysteem herkent deze eiwitten als “indringer” en wordt hierdoor aangezet.

Hoewel het onderzoek van AstraZeneca naar het vaccin nog niet is afgerond (zie vragen hieronder) heeft de Europese Geneesmiddelen Autoriteit (EMA) een tijdelijke, voorwaardelijke toestemming verleend om het vaccin te gebruiken. Het onderzoek van AstraZeneca naar hun vaccin duurt nog tot 2023. Het vaccin is dus nog in de onderzoeksfase; dit betekent dat mensen die zich laten vaccineren, in feite een experimenteel middel krijgen.

 

Hieronder staat wat we al wel en nog niet weten over het vaccin. Er staan links naar bronnen bij. Daardoor kunt u zelf een goed overwogen keuze maken.

Beschermt het vaccin tegen ziekte?

Ja, onderzoek onder ongeveer 20.000 mensen heeft aangetoond dat mensen die dit vaccin krijgen toegediend minder vaak een besmetting met het SARS-CoV-2-virus met klachten hadden dan mensen uit de controlegroep. [25] De personen in de controlegroep kregen een vaccin tegen een bacterie die hersenvliesontsteking veroorzaakt of een placebo (zout water).  AstraZeneca vermeldt dat het vaccin ongeveer 70% effectief is. Een effect van 70% is echter niet hetzelfde als 70% bescherming. De effectiviteit zegt iets over de verhouding van het aantal Covid-19-gevallen onder de gevaccineerden ten opzichte van de controlegroep. Het is geen individuele garantie op bescherming na blootstelling. [3]     Het vaccin is met twee verschillende doseringen getest. Voor beide doseringen samen: in de onderzoeksgroep die het vaccin kreeg ontwikkelden in de twee maanden na de tweede vaccinatie 30 van de 5807 mensen (dus 0,51%) Covid-19, in de controlegroep was dat 185 van de 5829 (dus 1,7%). Dit zijn gegevens van patiënten van minimaal 14 dagen na toediening van de tweede vaccinatie.

Als ik na vaccinatie een besmetting oploop, is het verloop dan minder ernstig?

Dat is niet met zekerheid te zeggen. Daarvoor is de onderzoeksgroep te klein en de onderzoeksperiode nog te kort. Een ernstig beloop van Covid-19 komt te weinig voor in het onderzoek om dit aan te tonen. Van de controlegroep (de mensen die niet het coronavaccin kregen) werden 5 van de 11.724 personen ziek genoeg om in het ziekenhuis opgenomen te worden met Covid-19 (dat is 0.04%) Geen van de gevaccineerden werd opgenomen in het ziekenhuis met Covid-19. In de controlegroep was 1 van de 11.724 mensen ziek genoeg om te voldoen aan de afgesproken definitie van ‘ernstige Covid-19’ (dus 0.0085%). Dit suggereert dat het vaccin zou kunnen beschermen tegen ziekenhuisopname met Covid-19, maar de getallen zijn te klein om het met zekerheid te zeggen.

Er is een vermoeden dat  na vaccinatie het beloop van een natuurlijke infectie juist heftiger kan verlopen. Dit fenomeen heet Vaccine Associated Enhanced Disease, VAED. Dit is eerder beschreven bij proefdieren na vaccinatie tegen een ander coronavirus. [4]

Ondanks dat in het eerste onderzoek hier geen aanwijzingen voor zijn, geven zowel de Amerikaanse als Europese Geneesmiddelenautoriteit aan dat dit wel een mogelijk langetermijnrisico kan zijn waarvoor verder onderzoek noodzakelijk is. [5]

Heb ik door het vaccin te nemen minder kans op overlijden aan Covid-19?

Dat is niet bekend. Het vaccin is nu twee maanden onderzocht. Een overlijden door corona kwam in deze periode maar zeer weinig voor onder de proefpersonen, zowel in de vaccingroep als in de controlegroep. 

Ten tweede weten we niet goed wat de bijwerkingen van het vaccin zijn, met name niet op de lange termijn. We weten uit andere studies dat mensen ook kunnen overlijden aan de gevolgen van vaccinaties. De kans dat het vaccin het risico op overlijden door Covid-19 verlaagt, zal waarschijnlijk klein zijn.

Zal ik door het vaccin te nemen, bijdragen aan vermindering van verspreiding van het virus?

Dat is niet met zekerheid te zeggen. Bij het onderzoek werd gezien dat in een ongeveer even grote groep in de controlegroep als in de vaccingroep mensen positief testten zonder dat ze klachten hadden. Hier kunnen we geen conclusies aan verbinden. Het lijkt er op dat het vaccin gedeeltelijk beschermt tegen een infectie met het virus, maar niet volledig.

Bestaan er al vaccins die gebruik maken van dezelfde techniek?

Er zijn een aantal andere vaccins maar deze zijn allemaal nog in onderzoek. Er bestaan tot nu toe geen vaccins met deze techniek die voor grootschalig menselijk gebruik zijn toegestaan. Het vaccin van AstraZeneca is daarmee het eerste vaccin dat op grote schaal wordt ingezet.
De techniek is relatief nieuw. En dat is dus een risico, schrijft ook minister Hugo de Jonge. [6]  

Als het vaccin bestaat uit genetisch materiaal waardoor mijn eigen cellen viruseiwit aanmaken, wanneer stoppen mijn cellen dan weer met het produceren van die lichaamsvreemde eiwitten?

Het genetisch materiaal dat in de lichaamscellen komt, is een beetje aangepast zodat het niet meteen opgeruimd wordt. Het heeft een beperkte houdbaarheid en wordt uiteindelijk afgebroken. Hoe lang dit duurt is niet bekend.

Als het vaccin ervoor zorgt dat mijn lichaamscellen viruseiwitten gaan aanmaken, kan mijn afweersysteem dan mijn eigen lichaamscellen (blijven) aanvallen?

Dit is een mogelijkheid die onderzocht moet worden. Als het eigen afweersysteem gezonde cellen gaat aanvallen heet dit auto-immuniteit. Dit leidt tot ernstige aandoeningen. Echter, het opruimen van cellen die lichaamsvreemd viruseiwit aanmaken, is geen auto-immuniteit. Of dit vaccin tot auto-immuniteit leidt, is nog niet goed onderzocht. [7] [8] [9] [10]

Als het vaccin gebruikt maakt van een ander virus, in dit geval een adenovirus, kan dit schadelijk zijn?

Het gebruiken van een ander virus om specifiek coronavirusmateriaal in de lichaamscellen in te brengen, heeft een risico. Zo’n transportvirus kan namelijk een deel van zijn erfelijk materiaal inbouwen in het menselijk DNA. Bij het adenovirus (dat bij Astrazeneca wordt gebruikt) is de kans hierop klein, denkt men. Een ander risico is dat het adenovirus zélf een infectie bij de mens kan opwekken.

Is het vaccin getest op dieren, en wat waren daarvan de uitkomsten?

De fabrikant heeft kleinschalig onderzoek gedaan bij ratten waarin is gekeken naar mogelijk schadelijke effecten van het vaccin. De resultaten hiervan zijn voorgelegd aan de Europese Geneesmiddelenautoriteit maar niet openbaar gepubliceerd. De conclusie van de EMA is dat de dierproeven geen schadelijke effecten laten zien in de vorm van genetische schade, effect op de vruchtbaarheid of vaccin geassocieerde versterkte ziekte (Vaccine Associated Enhanced disease, VAED).

Welke groepen mensen zijn niet getest met het vaccin?

Het vaccin is niet getest op mensen met verminderde afweer of mensen die afweerremmende medicijnen gebruiken. Het vaccin is in principe niet getest bij zwangeren of vrouwen die zwanger wilde worden. Minder dan 6% van de onderzochte personen was ouder dan 65 jaar. Daarnaast mochten personen met eerder allergische reacties niet meedoen. Evenals personen met ernstige of niet goed behandelde hart-vaataandoeningen, maag-darm-leveraandoeningen, nieraandoeningen, metabole ziekte, of neurologische aandoening.

Wat zijn de bijwerkingen? En hoe vaak komen ze voor?

De meest voorkomende bijwerkingen zijn:

  • Pijn bij injectieplek, hoofdpijn, moeheid (>50-60%)
  • Spierpijn en malaise (>40%)
  • Koorts en rillingen (>30%)
  • Gewrichtspijn, misselijkheid en braken (>20%)Griepachtige verschijnselen
  •  

Er traden tijdens de onderzochte periode 175 ernstige bijwerkingen op, waarvan 84 in de vaccingroep, en 91 in de controlegroep. AstraZeneca heeft drie van deze gevallen toegeschreven aan het vaccin of controlevaccin. [11] [24]

In de bestudeerde vaccingroep kregen drie mensen myelitis transversa, een zeer zeldzame maar ernstige neurologische ziekte. Twee van deze gevallen werden door de onderzoekers niet gerelateerd aan het vaccin. Deze ruggenmergontsteking komt normaal bij 1 op 200.000 tot 1 op de miljoen mensen voor. Het is dus wel opmerkelijk te noemen dat in deze studie met 23.00 personen deze ziekte drie keer is vastgesteld.

Vanaf april zijn meerdere Europese landen waaronder Nederland gestopt met het gebruik van AstraZeneca bij mensen onder de 60 jaar vanwege het risico op bloedstollingsstoornis (waaronder sinustrombose). In Denemarken wordt helemaal gestopt met AstraZeneca [23]

Is het veilig om te gebruiken als ik zwanger ben of nog wil worden?

Dat is onbekend. Het wordt in de bijsluiter afgeraden te gebruiken als je zwanger bent, omdat er weinig bekend is van het effect van het vaccin op de zwangerschap. Er wordt geadviseerd om in individuele gevallen de voor- en nadelen tegen elkaar af te wegen.

Het is niet bekend of het vaccin invloed heeft op de vruchtbaarheid. Het is niet bekend of het vaccin overgaat in de moedermelk, en welk effect dit heeft.

Is het veilig voor kinderen?

Dat is onbekend. Het vaccin is niet getest bij kinderen onder de 18 jaar.

Is het veilig voor ouderen?

Het EMA, de Europese Geneesmiddelen Autoriteit, heeft het vaccin een tijdelijke goedkeuring gegeven om voor volwassen te gebruiken.
In eerste instantie heeft bijvoorbeeld Duitsland daarvan afgeweken en het vaccin niet bij mensen boven 65 jaar toegediend.[26] Ook in andere Europese landen werd geadviseerd om het niet bij personen boven de 55 jaar te gebruiken. In het Verenigd Koninkrijk staat in de bijsluiter dat er weinig bekend is over veiligheid en effect van het vaccin bij personen ouder dan 65 jaar. [20][21] Door het optreden van ernstige bijwerkingen bij met name jonge vrouwen is in meerdere landen, waaronder Nederland, Duitsland en andere Europese landen, besloten het Astrazeneca vaccin nu juist alléén bij mensen boven de 55 of 60 jaar te geven [27]. In Denemarken is helemaal gestopt met gebruik van het Astrazeneca vaccin.[28]

Is het mogelijk dat (bestanddelen van) het vaccin invloed heeft (hebben) op medicijnen die ik gebruik, of andersom?

Ja, dat is mogelijk, maar niet bekend. De fabrikant geeft aan dat ze niet weten óf er interacties optreden met medicijnen, en welke dat zijn. Ook is niets bekend over mensen die medicijnen gebruiken die hun afweer remmen. Het is niet bekend of het gebruik van andere vaccins de werking kan beïnvloeden. In de komende periode zullen dergelijke bijwerkingen worden bijgehouden en men kan ze melden bij het Lareb. [12]

Ben ik na toedienen van het vaccin beschermd tegen ontwikkelen van de ziekte?

Nee, er zijn allereerst twee doses nodig met vier weken tussentijd en ook na twee doses bent u niet volledig beschermd. Immers, in het onderzoek bleken ook mensen die volledig waren gevaccineerd nog een corona-infectie te kunnen oplopen. Na de  tweede dosis duurt het volgens de onderzoekers nog vijftien dagen voordat het beschermende effect optreedt.

Wat gebeurt er als ik na vaccinatie in aanraking kom met het virus?

Door vaccinatie is uw lichaam bekend geworden met een deel van het virus, en zal uw afweersysteem het virus herkennen en in actie komen. Dit kan leiden tot snellere uitschakeling van het virus dan wanneer u er nooit mee te maken heeft gehad, of nooit gevaccineerd bent. Het kan in sommige gevallen ook zo zijn dat de reactie van uw lichaam op het virus zo heftig is, dat u daar ziek van wordt. Dit is bij eerdere coronavirusvaccins bij proefdieren beschreven na vaccinatie tegen het eerste SARS-virus. Dit fenomeen heet Vaccine Associated Enhanced Disease (VAED).

Hoe lang werkt het vaccin?

Dat is niet bekend, maar uit onderzoek tot nu toe lijkt het in ieder geval te gaan om een periode van tenminste twee maanden. Over de werking en bijwerkingen op lange termijn is nog niets bekend.

Als ik al een Covid-infectie heb doorgemaakt, ben ik dan beschermd tegen een nieuwe infectie? Of is vaccinatie altijd nodig?

Als je een Covid-infectie met SARS-CoV-2 hebt doorgemaakt heeft je lichaam geleerd antistoffen en afweercellen klaar te maken, zodat je bij een volgende ontmoeting met het virus snel kan reageren. Door vaccinatie wordt deze reactie ook opgewekt, en geeft dus ook bescherming, maar niet bewezen beter dan bij natuurlijke infectie. Tot nu toe is bekend dat een doorgemaakte infectie in ieder geval bescherming biedt tot ongeveer acht maanden. [13] [14]

Er zijn nu al mutaties van het virus. Beschermt het vaccin daar dan wel tegen?

Dat is op dit moment onduidelijk. In Zuid-Afrika is het gebruik van het AstraZeneca-vaccin gestopt omdat het geen bescherming lijkt te bieden tegen de Zuid-Afrikaanse variant.

Van verschillende virussen is bekend dat ze vaak muteren en dat er dus regelmatig een nieuw vaccin nodig is om daarmee afweer te kunnen opwekken. Dit is ook het geval bij het griepvirus; hiervoor moet elk jaar een nieuw griepvaccin worden ontwikkeld. Deze vaccins hebben tot op heden niet tot minder sterfte aan griep geleid.  [15] [16] [17]

Doe ik het nou voor mezelf, of voor een ander?

Voor uzelf. Het nemen van een vaccin is primair bedoeld om de persoon zelf te beschermen. 

Een fenomeen dat kán optreden als voldoende mensen in de bevolking afweer hebben tegen het virus is het fenomeen ‘groepsimmuniteit’. Dit betekent dat er een beschermend effect is ontstaan voor de rest van de bevolking: het virus kan zich dan niet meer makkelijk verspreiden. Hierdoor zijn andere mensen beschermd die nog geen ziekte hebben doorgemaakt, die nog niet gevaccineerd zijn of niet gevaccineerd kunnen worden. Voor het coronavirus is niet goed bekend om hoeveel mensen dit gaat. Groepsimmuniteit kan dus ontstaan als voldoende mensen immuun zijn voor het virus, door een effectief vaccin of door een doorgemaakte infectie.

Op dit moment is niet bekend of er daadwerkelijk minder of geen virusoverdracht is als mensen gevaccineerd zijn. [18] [19]

Klopt het dat er foetale cellijnen zijn gebruikt?

Ja dat klopt. In dit geval zijn genetisch gemodificeerde embryocellen gebruikt. Het vaccin bevat GMO’s (genetisch gemodificeerde organismes).

Waar wordt mijn vaccinatiestatus eigenlijk geregistreerd? Voor hoe lang? Wie heeft daar toegang toe?

Het RIVM houdt de gegevens bij van de personen die zijn gevaccineerd samen met het productnummer van het vaccin. Hierdoor is achteraf terug te halen wie precies welk vaccin heeft gekregen.

Waar wordt mijn vaccinatiestatus eigenlijk geregistreerd? Voor hoe lang? Wie heeft daar toegang toe?

Het RIVM houdt de gegevens bij van de personen die zijn gevaccineerd samen met het productnummer van het vaccin. Hierdoor is achteraf terug te halen wie precies welk vaccin heeft gekregen.

In het privacystatement van het RIVM staan de rechten van de mensen die zich willen laten vaccineren benoemd, zoals:

-het doel van de registratie
-hoe en hoe lang geregistreerd wordt
-wie bij deze gegevens kan
-recht op inzage, aanpassen en verwijderen van je persoonsgegevens en hoe je daartoe een verzoek kunt indienen.

Bronnen

[1] RIVM Tweede Kamer briefing dd 29 september 2020

[2] COVID-19 Pandemic Planning Scenarios | CDC

[3] https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2020/12/08/covid-19-catshuis-briefing-6-dec-2020-vaccinatie-extra

[4] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22536382/

[5] https://www.fda.gov/media/144673/download https://www.ema.europa.eu/en/documents/rmp-summary/covid-19-vaccine-moderna-epar-risk-management-plan_en.pdf

[6] Kamerbrief over aankoop COVID-19-vaccins | Kamerstuk | Rijksoverheid.nl  

[7] https://www.nature.com/articles/s41564-020-00789-5

[8] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12725690/

[9] Immunization with SARS Coronavirus Vaccines Leads to Pulmonary Immunopathology on Challenge with the SARS Virus (nih.gov)

[10] Antibody-dependent enhancement and SARS-CoV-2 vaccines and therapies - PubMed (nih.gov)

[11] Information for Healthcare Professionals on COVID-19 Vaccine AstraZeneca - GOV.UK (www.gov.uk)

[12]  https://www.lareb.nl/image-widget/bijwerkingen-coronavaccins

[13] https://bgr.com/2021/01/07/coronavirus-immunity-after-8-months-antibody-test-cdc-study/#

Immuungeheugen na SARS-CoV-2-infectie duurt minstens acht maanden | medischcontact;

[14] https://science.sciencemag.org/content/early/2021/01/06/science.abf4063

[15] https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2102214?query=featured_home

[16] https://nieuws.nl/algemeen/20201104/oud-huisarts-dick-bijl-over-de-griepprik-waarom-zou-je-iets-nemen-wat-niet-werkt/

[17] Vaccines to prevent influenza in healthy adults | Cochrane

[18] (https://www.youtube.com/watch?v=0cIY3mlCOf0)

[19]  https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2020/12/08/covid-19-catshuis-briefing-6-dec-2020-vaccinatie-extra

[20] https://www.rki.de/DE/Content/Infekt/EpidBull/Archiv/2021/Ausgaben/05_21.pdf

[21] https://aifa.gov.it/-/aifa-autorizzato-vaccino-astrazeneca

[22] www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-vaccinatie/vraag-en-antwoord/vragen-over-registratie-en-persoonsgegevens-coronavaccinatie

[23] https://www.reuters.com/world/europe/world-first-denmark-ditches-astrazenecas-covid-19-shot-2021-04-14/

[24] Dick Bijl: Stand van zaken coronavaccins eind januari 2021 (linkedin.com)

[25] (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33306989/)

Safety and efficacy of the ChAdOx1 nCoV-19 vaccine (AZD1222) against SARS-CoV-2: an interim analysis of four randomised controlled trials in Brazil, South Africa, and the UK - The Lancet

26]
https://www.rki.de/EN/Content/infections/Vaccination/recommandations/COVID-19-2nd-update.pdf?__blob=publicationFile

[27] https://www.gezondheidsraad.nl/actueel/nieuws/2021/04/09/doorgaan-met-astrazeneca-voor-60-plussers

[28] https://nos.nl/artikel/2376690-denemarken-stopt-vaccinaties-met-astrazeneca.html

Toestemmingsformulier voor toedienen van AstraZeneca-vaccin

Lees eerst deze pagina goed door en vraag de arts om uitleg wanneer u iets niet duidelijk is.

 

  1. Ik ben door de arts die deze verklaring heeft ondertekend geinformeerd over de aard, het doel en de effecten van het vaccin. Ik ben ook geïnformeerd over de mogelijke voordelen en mogelijke nadelige effecten van het middel.

 

  1. Ik heb voldoende gelegenheid gehad tot het stellen van vragen en heb op dit moment geen vragen meer. De schriftelijke informatie (FAQ) is mij overhandigd.

 

  1. Ik verklaar dat ik vrijwillig dit vaccin toegediend krijg.

 

  1. Ik ben mij ervan bewust dat het AstraZeneca-vaccin een experimenteel middel betreft dat momenteel nog verder onderzocht wordt, maar wel een tijdelijke en voorwaardelijke toestemming heeft van de EMA om door artsen gebruikt te worden.

 

  1. Ik ben mij ervan bewust dat er geen informatie bekend is over mogelijke invloed van het vaccin op de vruchtbaarheid of zwangerschap.

 

  1. Ik ben mij ervan bewust dat niet bekend is of het vaccin zal leiden tot minder ernstige ziekte, minder ziekenhuisopname, minder sterfte en minder transmissie van het SARS-CoV-2-virus.

 

  1. Ik ben mij ervan bewust dat het vaccin niet getest is op mensen met een zwakker afweersysteem.

  2. Ik ben mij ervan bewust dat het de fabrikant AstraZeneca niet bekend is óf er interacties optreden met medicijnen en welke dat zijn.

 

  1. Ik weet dat bijwerkingen mogelijk zijn en dat ik deze kan melden bij het Lareb.

 

Plaats/datum                           Handtekening patiënt

 

Plaats/datum                           Handtekening arts

 

Het Janssen- of Johnson&Johnson-vaccin

Informed consent

Een arts is verplicht om voor het uitvoeren van een medische handeling de patiënt zo volledig mogelijk te informeren over het doel, effect en risico’s van de handeling. Daarnaast moet de patiënt toestemming geven voor de handeling. Dit heet informed consent.

Over het SARS-CoV-2-virus

Het SARS-CoV-2-virus is een coronavirus. Er zijn meerdere soorten coronavirussen bekend die mensen ziek kunnen maken. Een infectie met dít coronavirus leidt tot de ziekte Covid-19. Volgens het RIVM is voor 98% van de bevolking een infectie ongevaarlijk [1] – dat wil zeggen, mensen krijgen geen of slechts milde klachten, of worden in sommige gevallen ziek maar herstellen daarvan zonder ziekenhuisopname. Een ernstige ziekte treft vooral ouderen met onderliggende aandoeningen en personen met een verzwakt immuunsysteem. De overlevingskans is voor mensen onder de 70 jaar tussen de 99.5% en 99.997%. [2]

Over het Janssenvaccin

Het vaccin bestaat uit een stukje DNA van het coronavirus dat wordt ingepakt in het DNA van een ander virus. Dat andere virus is aangepast, en wordt als transportmiddel gebruikt om het corona-DNA bij je lichaamscellen naar binnen te krijgen. Bij het Janssenvaccin wordt een adenovirus als transportvirus gebruikt. Dat corona-DNA wordt na inenting opgenomen in lichaamscellen, zodat deze lichaamscellen coronavirus-spike-eiwitten gaan aanmaken. Het afweersysteem van het lichaam herkent deze spike-eiwitten als “indringer” en wordt hierdoor in werking gezet.

Het vaccin is gebaseerd op een relatief nieuwe techniek. Er is nooit eerder een soortgelijk vaccin goedgekeurd voor algemeen grootschalig gebruik bij mensen.

Hoewel het onderzoek van Janssen naar het vaccin nog niet is afgerond (zie de vragen hieronder) heeft de Europese Geneesmiddelen Autoriteit (EMA) een tijdelijke, voorwaardelijke toestemming verleend om het vaccin te gebruiken. Het onderzoek van Janssen naar hun vaccin duurt nog tot 2023. Het vaccin bevindt zich dus nog in de onderzoeksfase;

Hieronder staat wat we al wél en nog níet weten over het vaccin. Er staan verwijzingen naar bronnen bij. Daardoor kunt u zelf een weloverwogen keuze maken.
Beschermt het vaccin tegen ziekte?

Het door Janssen uitgevoerde onderzoek naar het vaccin laat zien dat mensen die dit vaccin krijgen minder vaak een positieve coronatest met klachten hebben. In het onderzoek wordt een effectiviteit van gemiddeld 67% gezien. Een effect van 67% is echter niet hetzelfde als 67% bescherming. Dit getal zegt iets over de verhouding van het aantal besmettingen onder  de gevaccineerde proefpersonen ten opzichte van het aantal besmettingen in de proefpersonen die géén vaccin kregen. Het is geen individuele garantie op bescherming tegen een infectie. Mensen die dit vaccin krijgen kunnen nog steeds besmet raken met het coronavirus. Van de 19.630 proefpersonen die het vaccin kregen, liepen 116  een coronabesmetting op (dat is 0.59% van het totale aantal). In de even grote groep van 19.691 proefpersonen die een placebo kregen waren dat er 348  (1.77% van het totale aantal). De kans om een coronabesmetting op te lopen was in het onderzoek dus 1.2% lager bij gevaccineerden t.o.v. proefpersonen zonder vaccinatie (dit wordt absolute risicoreductie genoemd).

Beschermt het vaccin tegen ernstige ziekte?

Uit het onderzoek van Janssen blijkt het vaccin te beschermen tegen het ontwikkelen van ernstige COVID-19 met een percentage van 77% , gekeken 14 dagen na de prik, oplopend naar 85% 28 dagen na de prik.

Of het vaccin ook beschermt tegen ziekenhuisopname of ic-opname is niet goed te zeggen naar aanleiding van  onderzoek: daarvoor is de onderzoeksgroep te klein en de onderzoeksperiode nog te kort. Een dergelijk ernstig beloop van Covid-19 komt te weinig voor tijdens het onderzoek om dit aan te tonen. Van de controlegroep (de mensen die het coronavaccin niet kregen) werden zes personen zodanig ziek dat ze in het ziekenhuis opgenomen moesten worden met Covid-19 (dat is 0.03% van de groep). Van de gevaccineerden werden twee personen opgenomen in het ziekenhuis met Covid-19 (0.01%).

De zorg bestaat dat door vaccinatie het beloop van een natuurlijke infectie juist heftiger kan verlopen. Dit fenomeen heet Vaccine Associated Enhanced Disease, VAED. Dit is eerder beschreven bij proefdieren na vaccinatie tegen een ander coronavirus. [4]

Ondanks dat in het eerste onderzoek hier geen aanwijzingen voor zijn, geven zowel de Amerikaanse als Europese Geneesmiddelenautoriteit aan dat dit wel een mogelijk langetermijnrisico kan zijn waarvoor verder onderzoek noodzakelijk is. [5]

Heb ik met het vaccin minder kans op overlijden aan COVID-19?

Ten eerste is daar is geen duidelijke uitspraak over te geven. Een overlijden door corona kwam maar zeer weinig voor onder de proefpersonen, zowel in de vaccingroep als in de controlegroep.  In de gevaccineerde groep zijn gedurende de twee maanden van het onderzoek drie mensen overleden. De doodsoorzaak is niet aangegeven, maar was niet COVID-19-gerelateerd. In de placebogroep van de Janssenstudie zijn zestien personen overleden, waarvan vijf coronapositief getest waren.

Ten tweede weten we niet goed wat de bijwerkingen van het vaccin zijn, met name niet op de lange termijn. Het blijkt ook dat mensen kunnen overlijden aan de gevolgen van vaccinatie, de kans hierop lijkt echter klein te zijn .

Zal ik door het vaccin te nemen het virus niet meer kunnen verspreiden?

In de oorspronkelijke studie is alleen onderzocht of het vaccin een besmetting voorkomt bij de ingeënte persoon zelf. Er is niet getest of het vaccin verspreiding kan stoppen. Intussen is bekend dat mensen die gevaccineerd zijn nog steeds een besmetting kunnen oplopen en het virus doorgeven.

Hoe lang werkt het vaccin?

In de studie van Janssen werden patiënten 14 dan wel 28 dagen na vaccinatie getest. Het relatieve effect van het vaccin in deze periode was 67%. De proefpersonen zijn ongeveer twee maanden gevolgd om te zien hoe lang de werking aanhield. De langeretermijneffecten zijn dus nog niet bekend en worden nog onderzocht. Uit tussentijdse gegevems tot september 2021 blijkt wel dat het effect van vaccinatie al na enkele weken afneemt. Dit kan zowel te maken hebben met afnemende werking van het vaccin, alsook met de opkomst van nieuwe virusvarianten die niet of minder gevoelig zijn voor het vaccin. [10]

Wat gebeurt er als ik na vaccinatie in aanraking kom met het virus?

Door vaccinatie is uw lichaam bekend geworden met een klein deel van het virus, en zal uw afweersysteem het virus herkennen en in actie komen. Dit kan leiden tot snellere uitschakeling van het virus dan wanneer u er nooit mee te maken heeft gehad, of nooit gevaccineerd bent. Het kan in sommige gevallen ook zo zijn dat de reactie van uw lichaam op het virus zo heftig is, dat u daar ziek van wordt. Dit is bij eerdere coronavirus-vaccins bij proefdieren beschreven na vaccinatie tegen het eerste SARS-virus. Dit fenomeen heet Vaccine Associated Enhanced Disease (VAED).

Is het veilig om te gebruiken als ik zwanger ben of nog wil worden?

Of het vaccin veilig is in de zwangerschap is niet bekend. Het vaccin is niet onderzocht bij zwangeren en ook niet bij vrouwen die borstvoeding gaven

Is het veilig voor kinderen?

Dat is niet bekend. Het vaccin is niet getest op mensen onder de 18 jaar.

Is het veilig voor ouderen?

Ouderen hebben vaak onderliggende klachten of aandoeningen. Of en in hoeverre het vaccin invloed heeft op bestaande klachten of aandoeningen is niet onderzocht. Het overgrote deel van de onderzochte personen had geen onderliggende aandoening, en was gemiddeld 52 jaar. De proefpersonen boven de 60 jaar waren in goede en stabiele gezondheid. Het is onbekend of bij meerdere onderliggende aandoeningen of op oudere leeftijd het effect van het vaccin hetzelfde is als bij gezonde jonge proefpersonen. De EMA geeft ook aan dat er informatie nog ontbreekt over het effect van het vaccin bij kwetsbare patiënten met onderliggende aandoeningen. Van bijvoorbeeld de griepprik is bekend dat deze minder effectief is bij mensen met een zwakkere afweer. Het is mogelijk dat dit ook voor coronavaccins geldt.
Mensen met een afweerstoornis of gebruik van afweerremmende medicijnen mochten niet meedoen met het onderzoek. Het is dus niet bekend wat het effect van het vaccin is bij deze groep mensen.

Is het mogelijk dat (bestanddelen van) het vaccin reageren op medicijnen die ik gebruik of andere vaccinaties die ik heb gehad?

Het is niet onderzocht of het vaccin interacties heeft met medicijnen of andere vaccinaties.

De fabrikant geeft aan dat ze niet weten óf er interacties optreden met medicijnen, en welke dat zijn. Ook is niets bekend over mensen die afweerremmende medicijnen gebruiken. Het is niet bekend of het gebruik van andere vaccins de werking kan beïnvloeden. In de komende periode zullen dergelijke bijwerkingen worden bijgehouden en kunnen deze gemeld worden bij het bijwerkingencentrum Lareb.

Zijn bijwerkingen mogelijk? En zo ja, hoe vaak komen deze voor?

De meest voorkomende bijwerkingen zijn: pijn op de plaats van injectie, hoofdpijn (40%) moeheid (40%) spierpijnen (33%) misselijkheid (14 %) en koorts (9%). Regelmatig worden ook hoesten, tremor, keelpijn en huiduitslag gemeld. Bijwerkingen kwamen vaker voor bij personen onder de 60 jaar.

Na invoering van het vaccin blijken daarnaast een aantal ernstige bijwerkingen te kunnen optreden:

  1. Combinatie van bloedplaatjestekort met trombosevorming, soms ook in combinatie met bloedingen. (trombose met trombocytopenie-syndroom). Dit blijkt voornamelijk bij vrouwen onder de 60 jaar voor te komen.
  2. Bloedplaatjestekort door afweerstoornis (immuun-trombocytopenie ITP)
  3. Trombosevorming (veneuze trombo-embolie). Het gaat vaak om trombose op ongebruikelijke locaties zoals in cerebrale sinus, vene splanchicus of arteriële trombose.
  4. Guillain Barrésyndroom: een ontsteking van het zenuwstelsel die kan leiden tot zenuwuitval en verlammingen, soms inclusief verlamming van ademhalingsspieren.
  5. Ernstige allergische reactie (anafylaxie)
  6. Ontsteking van het ruggenmerg (myelitis transversa)
  7. Clarksonsyndroom; een vorm van lekkage van vocht uit de kleine vaten over het hele lichaam. Het syndroom kan zich uiten door het plots dik worden van armen en benen, een gevoel van flauwte of snelle gewichtstoename. [6,7,8,]
  1. Cutane vasculitis. Vasculitis is een onsteking van kleine bloedvaten

 Deze bijwerkingen zijn zeldzaam maar wel zeer ernstig. Met name de bijwerkingen met trombosevorming en bloedplaatjestekort is de reden het Janssenvaccin in Nederland niet meer wordt ingezet bij jongere mensen.Het vaccin is daarnaast niet getest op genotoxiciteit (de mogelijkheid om schade aan genetisch materiaal van lichaamscellen toe te brengen) of carcinogeniciteit (kankerverwekkendheid). Aangezien het vaccin nog in onderzoeksfase is, is het mogelijk dat er op langere termijn nog andere bijwerkingen naar boven komen.

Zijn er contra-indicaties (tegenaanwijzingen) voor het vaccin?

Officiele instanties melden een aantal medische redenen waarom mensen het vaccin niet toegediend mogen krijgen. Dit zijn: eerder doorgemaakte ernstige allergische reacties. In verleden doorgemaakt Clarksonsyndroom (een vorm van lekkage uit de kleine vaten over het hele lichaam) [9]. Als iemand eerder aandoeningen van de bloedplaatjes heeft gehad (ITP of TTS) mag je dit vaccin ook niet nemen.[6,7,8,9]

Er zijn nu al mutaties van het coronavirus. Beschermt dit vaccin daar wel tegen?

Het vaccin is gericht op de oorspronkelijke variant van het coronavirus uit 2019. Wat het precieze effect is van de vaccinatie bij andere varianten is niet bekend, en wordt nog onderzocht. Uit tussentijdse data lijkt het vaccin in ieder geval minder goed te beschermen tegen een besmetting met nieuwe varianten zoals de delta- en omikronvariant. [10]

Het Novavax vaccin

Over het Novavax vaccin

Het vaccin van Novavax (merknaam Nuvaxovid) is een eiwitvaccin en bevat het spike-eiwit van het SARS-CoV-2-virus. Het spike-eiwit wordt in het laboratorium geproduceerd door middel van recombinant-DNA-technologie. De spike-eiwitten zijn georganiseerd in kleine deeltjes – nanopartikels. Om een versterkte afweerreactie te krijgen is een hulpstof toegevoegd (Matrix-M). Matrix-M is gebaseerd op saponine, een zeepachtige stof die gewonnen wordt uit de schors van Quillaja saponariabomen. Samen met vetachtige stoffen (cholesterol en fosfolipiden) ontstaat een complex dat het immuunsysteem stimuleert. Een vaccinatie bestaat uit twee injecties die drie weken na elkaar gegeven worden. Het effect van het vaccin werd gemeten vanaf zeven dagen na de laatste injectie. Omdat het onderzoek van Novavax naar de veiligheid en het effect van het vaccin nog niet is afgerond (zie de vragen hieronder) heeft de Europese Geneesmiddelen Autoriteit (EMA) een tijdelijke, voorwaardelijke toestemming verleend om het vaccin te gebruiken.

Voorkomt het vaccin een besmetting met het SARS-Cov-2 virus?

Het vaccin is bedoeld voor actieve immunisatie ter voorkoming van Covid-19 in personen van 18 jaar en ouder (bron: Nuvaxovid, INN-COVID-19 Vaccine (recombinant, adjuvanted) (europa.eu). Uit klinische studies is gebleken dat vaccinatie met Novavax bescherming biedt tegen ziekte; van de ongeveer 7000 proefpersonen die gevaccineerd waren kregen 10 personen klinische verschijnselen, en van eenzelfde aantal niet-gevaccineerde personen kregen 96 personen ziekteverschijnselen (bron: Safety and Efficacy of NVX-CoV2373 Covid-19 Vaccine - PubMed (nih.gov)). Dit geeft een effectiviteit van 70.5 . Dit is echter niet hetzelfde als dat een persoon 70.5 % minder kans heeft om ziek te worden. De meeste mensen worden überhaupt niet ziek na een coronabesmetting. Tijdens de onderzoeksperiode kreeg totaal 1.3% van de placebogroep een positieve coronatest met klachten, ten opzichte van 0.14% van de gevaccineerde groep. Dit geeft een vermindering van risico van 1.2%.

Beschermt het vaccin tegen ernstige ziekte?

In de klinische studie kregen vier personen uit de placebogroep ernstige Covid-19 (0.07%) terwijl er geen ernstige ziektegevallen waren in de gevaccineerde groep. Over het algemeen waren de verschijnselen mild en van alle personen die aan het experiment meededen werd er maar één persoon in het ziekenhuis opgenomen voor behandeling. Deze persoon was niet gevaccineerd. Een ernstig beloop van Covid-19 komt zó weinig voor dat niet met zekerheid te zeggen is dat het vaccin tegen een ernstig beloop beschermt.

Heb ik met het vaccin minder kans op overlijden aan Covid-19?

In de klinische studies die met Nuvaxovid zijn gedaan zijn er geen mensen met/aan Covid-19 overleden. Er is dus geen goed onderbouwde uitspraak te doen over het effect van vaccinatie op overlijden als gevolg van een corona-infectie. Wel is duidelijk dat in de onderzoeksperiode er überhaupt geen groot risico was om ernstig ziek te worden of te overlijden na SARS-CoV-2-infectie.

Zal ik door me te laten vaccineren het virus niet meer kunnen verspreiden?

In de oorspronkelijke studie is alleen onderzocht of het vaccin een besmetting voorkomt bij de ingeënte persoon zelf. Er is niet getest of het vaccin verspreiding kan stoppen.

Hoe lang werkt het vaccin?

We weten op dit moment niet hoe lang Nuvaxovid bescherming biedt. De proefpersonen zijn in de onderzoeken 2 - 3 maanden gevolgd. Wat er nu bekend is, is dus gebaseerd op resultaten van maximaal 3 maanden. Omdat het vaccin gebaseerd is op het spike-eiwit van het originele Wuhan-virus en de studies gedaan zijn toen de Alfa (Britse) variant het meest voorkwam, is het niet duidelijk of het ook goed werkt tegen de nieuwere varianten van het corona virus. Van andere coronavaccins weten we ook dat het aantal antistoffen na verloop van tijd afneemt. 

Wat gebeurt er als ik na vaccinatie in aanraking kom met het virus?

Door vaccinatie is uw lichaam bekend geworden met een deel van het virus. Als een gevaccineerd persoon vervolgens in contact komt met het SARS-COV-2-virus zal uw afweersysteem dit deel van het virus herkennen en in actie komen. Dit kan leiden tot snellere uitschakeling van het virus dan wanneer u er nooit mee te maken heeft gehad, of nooit gevaccineerd bent. Het kan in sommige gevallen ook zo zijn dat na vaccinatie de reactie van uw lichaam op het virus zo heftig is, dat u daar juist ziek van wordt. Dit is bij eerdere coronavirus-vaccins bij proefdieren beschreven na vaccinatie tegen het eerste SARS-virus. Dit fenomeen heet Vaccine Associated Enhanced Disease (VAED).Dit is een risico waar nog niet veel duidelijkheid over is en dat de EMA nog niet heeft uitgesloten. Bron: VAERS Immunization with SARS coronavirus vaccines leads to pulmonary immunopathology on challenge with the SARS virus - PubMed (nih.gov) en Risk analysis EMA Nuvaxovid, INN-COVID-19 Vaccine (recombinant, adjuvanted); (europa.eu)

Is het veilig om te gebruiken als ik zwanger ben of nog wil worden?

Of het vaccin veilig is tijdens de zwangerschap is niet bekend. Zwangeren mochten niet aan de studie meedoen. Tijdens het onderzoek werden alsnog 95 zwangerschappen gemeld waarvan er 60 nog niet voldragen waren op het moment van rapportage. Uit dierstudies met kleine aantallen proefdieren zijn geen aanwijzingen naar voren gekomen dat vaccinatie een negatief effect heeft op de voortplanting. Het vaccin is niet onderzocht bij vrouwen die borstvoeding gaven.

Is het veilig voor kinderen?

Dat is niet bekend. Het vaccin is niet getest op mensen onder de 18 jaar en mag momenteel niet aan kinderen gegeven worden.

Is het veilig voor ouderen?

Ouderen hebben vaak onderliggende klachten of aandoeningen. Een groot deel (44%) van de onderzochte personen had een onderliggende aandoening en ruim een kwart van de proefpersonen was ouder dan 65 jaar.  De bescherming tegen klinische verschijnselen van een corona-infectie was ook in deze groepen aantoonbaar (Safety and Efficacy of NVX-CoV2373 Covid-19 Vaccine - PubMed (nih.gov). De EMA concludeert dat, ofschoon er geen aanwijzingen gevonden zijn dat het vaccin onveilig is voor kwetsbare personen met onderliggende aandoeningen, dit niet kan worden uitgesloten.

Mensen met een afweerstoornis of gebruik van afweerremmende medicijnen mochten niet meedoen met het onderzoek. Het is dus niet bekend wat het effect van het vaccin is bij deze groep mensen. Mogelijk is het vaccin bij hen minder werkzaam.

Bij welke personen is het vaccin niet onderzocht

Bij de volgende aandoeningen is het vaccin niet onderzocht: instabiele chronische ziekten (als er recent therapie-aanpassing of opnames zijn geweest vanwege een crhonische ziekte), gebruik van zuurstof, gebruik van afweerremmers, een auto-immuunziekte, kanker, actieve behandeling tegen kanker, gebruik van bloedverdunners of een bloedingsziekte, eerdere allergische reacties, zwangerschap, kinderen onder de 18 jaar, niet-stabiele hivinfecties. Bij deze categorieën van personen ontbreekt er dus informatie of het vaccin effectief en veilig is.

Is het mogelijk dat (bestanddelen van) het vaccin reageren op medicijnen die ik gebruik of andere vaccinaties die ik heb gehad?

In een groep van ongeveer 400 proefpersonen is gekeken of griepvaccinatie en corona vaccinatie samen gegeven kunnen worden. Het bleek dat er een vermindering van bepaalde antilichamen tegen SARS-CoV-2 gevonden werd in personen die ook griepvaccin hadden gekregen. Of dit een effect heeft op de bescherming tegen corona is niet duidelijk.

Zijn bijwerkingen mogelijk? En zo ja, hoe vaak komen deze voor?

Na vaccinatie kunnen bijwerkingen optreden. Bijwerkingen komen vaker voor na de tweede vaccinatie en kunnen dan ook ernstiger/langduriger zijn. Bijwerkingen werden vaker gerapporteerd door proefpersonen jonger dan 65 jaar. De meest voorkomende bijwerkingen zijn: pijn op de plaats van injectie (31-77%), hoofdpijn (25-50%) moeheid (26-53%) spierpijnen (23-51%), gewrichtspijn (8-24%), misselijkheid en braken (6-15 %) en koorts (1-6%), waarvan bij een enkeling hoge koorts >40 graden.  In de groep mensen die ook tegelijkertijd het griepvaccin kregen werden vaker bijwerkingen gerapporteerd.

Verder werd er bij 46 (1%) oudere personen ook een hoge bloeddruk in de dagen na vaccinatie gemeten en ontstonden vergrote lymfeklieren.

In het beoordelingsrapport van de EMA wordt opgemerkt dat er een aantal gevallen van myocarditis en/of pericarditis (hartzakje of hartspierontsteking) is gemeld bij gevaccineerden. Ook is er een onbalans in de meldingen van galblaasontsteking, cerebro vascular accident, prostaatkanker, hoge bloeddruk, omdat dit vaker voorkwam in de gevaccineerde proefpersonen. In de komende periode zal speciale aandacht aan deze aandoeningen gegeven worden om te bepalen of er een mogelijk oorzakelijk verband met vaccinatie is.

Bron: EMA product information incl. bijwerkingen van alle studies Nuvaxovid, INN-COVID-19 Vaccine (recombinant, adjuvanted); (europa.eu)

Zijn er contra-indicaties (tegenaanwijzingen) voor het vaccin?

Er is geen melding van speciale contra-indicaties anders dan gebruikelijk: niet toedienen aan mensen met een bekende allergie tegen een van de vaccincomponenten.

Er zijn nu al mutaties van het coronavirus. Beschermt dit vaccin daar wel tegen?

Het vaccin is gericht op de oorspronkelijke variant van het coronavirus uit 2019. Wat het precieze effect is van de vaccinatie op bij andere varianten wordt nog onderzocht. Uit tussentijdse data lijkt het vaccin bescherming te bieden tegen de Wuhan-Hu1 en alfa (Britse) varianten. Bescherming tegen de betavariant (Zuid-Afrika) was lager, en er zijn nog geen gegevens over bescherming tegen andere varianten zoals de delta- en omikronvariant.

Specifieke hulpvragen

Kunnen jullie mij de naam van een ‘gelijkgestemde’ (huis)arts geven?

We snappen deze vraag, maar we hebben binnen ons Artsen Collectief geen lijst van huisartsen beschikbaar om te verstrekken. Ook kunnen we geen namen van aangesloten huisartsen bekend maken: dat laten we aan de (huis)artsen zelf over.

We kunnen wel verwijzen naar  een namenlijst van ‘gelijkgestemde’ medici waar ook huisartsen tussen staan. Kijk op https://zelfzorgcovid19.nl/medici/

Wij raden mensen aan de verschillende websites van huisartsen binnen hun eigen postcodegebied of stad te bekijken en een gesprek aan te gaan.

Er bestaat ook het initiatief Keuze Vrij Bij Mij, een platform waar je allerhande ondernemers en aanbieders van diensten vindt die je altijd welkom heten, ook zonder test of vaccin. Daarop zijn ook zorgaanbieders te vinden. https://keuzevrijbijmij.nl/ 

Kan ik vroegmedicatie via jullie krijgen, zoals Ivermectine en HCQ?

Nee, wij verstrekken geen medicatie. Wij zijn een collectief, geen zorginstelling. Neem voor medicatie en behandeling bij klachten a.j.b. contact op met de eigen (huis)arts.

Wij vinden wel dat vroegbehandeling van Covid-19-infecties patiënten uit het ziekenhuis kan houden en daarmee de druk op de zorg kan worden verminderd. Helaas moeten wij concluderen dat de tegenwind op dit onderwerp groot is, ondanks wetenschappelijke onderzoeken die aangeven dat het wel degelijk kan helpen.

Artsen die (hydroxy)chloroquine of Ivermectine voorschrijven tegen Covid-19 krijgen daarvoor vanaf maart 2021 een boete van maximaal € 150.000 opgelegd door de inspectie (IGJ). Wij vinden dat verbazingwekkend, aangezien het relatief onschuldige middelen betreft, en er voor andere medicijnen die off-label (d.w.z. niet voor de toepassing waarvoor ze zijn geregistreerd, zoals hier ook het geval is) worden gebruikt, en met veel meer bijwerkingen, dit soort sancties niet worden opgelegd.

Op onze nieuwspagina vind je actuele artikelen rondom dit thema. Zoek bijvoorbeeld op Ivermectine of hydroxychloroquine qua medicatie, maar ook immuunsysteem.

Je kunt ook kijken op https://zelfzorgcovid19.nl/

Hoe kan ik mijn immuunsysteem ‘boosten’/versterken?

Ondanks de maatregelen zullen nog steeds mensen besmet raken met het SARS-CoV-2-virus. Bij de meesten van hen geeft dat door een goed werkend immuunsysteem slechts milde ziekteverschijnselen, maar mensen met onderliggende kwalen lopen een grotere kans op ziekenhuisopname.

Omdat veel van deze kwalen leefstijlgerelateerd zijn (zoals overgewicht, hoge bloeddruk en diabetes), geeft dit artikel op onze website praktische handvatten voor leefstijlaanpassing die én tot een sterker immuunsysteem bij potentiële patiënten leidt én daardoor de druk op de zorg helpt verminderen.

Met deze praktische aanpassingen op het gebied van onder andere goede voeding, beweging, slaap, stress verminderen, kun je je immuunsysteem versterken. Daarmee wordt de kans vergroot op gezond blijven of minder ziek worden na besmetting.

Waar kan ik een antistoffentest laten doen?

Je kunt een antistoffentest (ook wel een serologische test genoemd)
aanvragen bij de huisarts of bij Post Your Lab
https://postyourlab.nl/product/corona-antistoffen-test/

Hoe jij een bijdrage kunt leveren

Bedankt voor je interesse om onze Stichting te steunen door actief mee te helpen. Het is nu belangrijker dan ooit dat ons geluid breed gedragen en zichtbaar wordt. Daarmee kun je ons enorm helpen! Volg ons op TwitterFacebookInstagramTelegram en Linkedin* en deel onze berichten, filmpjes etc. zoveel mogelijk en praat erover in jouw netwerk.

Daarnaast kun je ons op verschillende manier steunen. Door je aan te sluiten bij onze doelen en vriend te worden. Maar ook door mee te helpen of geld te doneren. Alle hulp is welkom!