Het RIVM heeft een studie gepubliceerd waarin gekeken is naar het effect van vaccinatie op de verspreiding van het coronavirus (De Gier et al. 2021 eurosurv-26-31-2.pdf (eurosurveillance.org)). In de studie is onderscheid gemaakt tussen verspreiding binnen het huishouden en buiten het huishouden. De resultaten zijn verwerkt in een figuur, waarin de kans op verspreiding is weergegeven, ten opzichte van de vaccinatiestatus. Voor de onderbouwing van de coronapas is alleen de verspreiding buiten het eigen huishouden van belang. We kunnen ons dan beperken tot het rechtergedeelte van de figuur uit de publicatie (blauwe gedeelte):
In de figuur staat op de horizontale as de vaccinatiestatus van de bezoeker van een gelegenheid waar de coronapas wordt gevraagd. Dit betreft een persoon die besmet is en potentieel één of meerdere aanwezigen kan besmetten. De drie blokken op de verticale as geven de vaccinatiestatus weer van de andere (niet-besmette) aanwezigen in het etablissement. Het bovenste blok zijn de niet-gevaccineerde aanwezigen, het middelste degenen met slechts één vaccinatie, en het onderste blok de aanwezigen met twee vaccinaties.
Te zien is dat in elk van de blokken de puntjes op ongeveer dezelfde hoogte liggen. Hieruit blijkt dat de vaccinatiestatus van de besmette bezoeker geen effect heeft op de verspreiding van het virus. Of de bezoeker niet, gedeeltelijk of volledig is gevaccineerd maakt niet uit, de kans op een positieve PCR-uitslag bij een (niet-besmette) aanwezige is ongeveer hetzelfde.
Er lijkt een effect te zijn indien de aanwezige volledig is gevaccineerd: de kans op een positieve PCR-test is dat geval verlaagd (de drie puntjes in het onderste blok liggen lager dan die in het bovenste blok). In het artikel merken de auteurs op dat het effect van het vaccin tegen verspreiding van het virus 22% is, met een 95% betrouwbaarheidsinterval van -5 tot 43 (pagina 12). Volledige vaccinatie zou volgens deze studie dus een 22% lagere kans geven om besmet te raken.
Conclusie: vaccineren lijkt op basis van deze studie bescherming te geven tegen besmetting buiten het huishouden. Het gaat om een bescheiden effect: na vaccinatie is de kans is 22% lager op een positieve PCR-test. Als een bezoeker van een establishment echter besmet is, maakt zijn of haar vaccinatiestatus niet uit voor de verspreiding.
De invoering van een coronapas die op basis van de vaccinatiestatus al dan niet recht tot toegang tot een bepaalde gelegenheid geeft is een zeer ingrijpende maatregel. Het staat vast dat de coronapas een gevaccineerd persoon niet tegenhoudt, als deze onverhoopt een besmetting oploopt. Deze besmetting kan hij overbrengen op anderen, waarbij het niet veel uitmaakt of deze andere persoon gevaccineerd is of niet.
Zou de meerwaarde voor de volksgezondheid, bij zo’n ingrijpende maatregel als deze, niet onomstotelijk bewezen moeten zijn?