De studie van een Japanse onderzoeksgroep die rapporteerde dat in Japan in 2021 en 2022 de sterfte aan bepaalde soorten kanker was toegenomen vergeleken met de meerjarige dalende trend (1) is door de editors van het wetenschappelijke tijdschrift Cureus teruggetrokken (2).
Een eerdere zogenaamde “Expression of Concern” (bij wetenschappelijke publicaties is een dergelijke ‘uiting van bezorgdheid’ een kennisgeving van een uitgever tegen een bepaalde publicatie, waarin wordt gewaarschuwd dat deze mogelijk fouten bevat of anderszins onbetrouwbaar is, red.) meldde dat:
“The Editors-in-Chief have been made aware of several concerns regarding the scientific credibility of this article.”: “De hoofdredacteuren zijn op de hoogte gebracht van verschillende zorgen over de wetenschappelijke geloofwaardigheid van dit artikel.”
De belangrijkste inspiratie voor deze terugtrekking lijkt een onjuiste factcheck te zijn geweest van het persbureau Reuters. Deze factcheck is onjuist omdat er feiten werden gecheckt die in het geheel niet in de publicatie worden beschreven (3). Deze factchecker liet na om (schijnbare) belangenverstrengeling kenbaar te maken (4).
De enige reden van deze terugtrekking wordt nu beschreven als:
“Upon post-publication review, it has been determined that the correlation between mortality rates and vaccination status cannot be proven with the data presented in this article.” :“Bij een beoordeling na de publicatie is vastgesteld dat de correlatie tussen sterftecijfers en vaccinatiestatus niet kan worden bewezen met de gegevens in dit artikel.”
Deze reden voor terugtrekking is onzinnig om twee redenen. Ten eerste claimde de publicatie dit bewijs niet, en ten tweede weten we sinds Karl Popper dat natuurwetenschappelijke theorieën nooit “bewezen” kunnen worden, alleen “ontkracht”. Met dit argument zouden alle correlatieve of experimentele publicaties in Cureus moeten worden teruggetrokken.
Ook stellen de editors van Cureus geen re-reviewrapport ter beschikking waarop hun beslissing gebaseerd is. De auteurs zijn het dan ook oneens met deze terugtrekking en schreven een uitgebreide ‘rebuttal’ (weerlegging, een vorm van bewijs die wordt aangeboden om ander bewijs dat door een tegenpartij is aangevoerd, tegen te spreken of teniet te doen, red) (3). De opinie van de oorspronkelijke reviewers die het artikel eerder geaccepteerd hebben, zou een welkome aanvulling zijn op deze re-review.
Een volledige beschrijving van het proces van publicatie en terugtrekking zou op zichzelf een waardevolle en interessante academische studie kunnen worden, die nog steeds een “happy ending” zou kunnen krijgen indien de terugtrekking ongedaan zou worden gemaakt.
Een Japanse versie van deze publicatie in het Japanse medische tijdschrift Medical Journal Rinsho Hyoka (Clinical Evaluation) verscheen op 1 juli, 2024, en zal bovenstaande evaluatie aan het artikel toevoegen (4).
Referenties
- Gibo M, Kojima S, Fujisawa A, et al. (April 08, 2024) Increased Age-Adjusted Cancer Mortality After the Third mRNA-Lipid Nanoparticle Vaccine Dose During the COVID-19 Pandemic in Japan. Cureus 16(4): e57860. doi:10.7759/cureus.57860 – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC11077472/
- Gibo M, Kojima S, Fujisawa A, et al. (June 26, 2024) Retraction: Increased Age-Adjusted Cancer Mortality After the Third mRNA-Lipid Nanoparticle Vaccine Dose During the COVID-19 Pandemic in Japan. Cureus 16(6): r143. doi:10.7759/cureus.r143.
- Gibo M, Kojima S, Fujisawa A, et al. Responce to notice of intent to retract_doi_10.7759cureus.57860 https://note.com/kochidoctors459/n/nbeb8fc5c36ccs
- Kampf, G. (2022). Fact checkers should declare conflicts of interest. BMJ 2022; 376 doi: https://doi.org/10.1136/bmj.o399 (Published 21 February 2022) Cite this as: BMJ 2022;376:o399
- Clin Eval 52（1）2024.