Het Artsen Collectief is voorstander van een vrije en open discussie op wetenschappelijke gronden over de veiligheid en effectiviteit van medicatie. Wij vinden het belangrijk dat artsen de vrijheden houden die zij nodig hebben om patiënten optimaal te kunnen helpen. Niet voor niets is een aantal van deze vrijheden in de wet verankerd, zoals de mogelijkheid om onder voorwaarden een geneesmiddel off-label* voor te schrijven. Wij maken ons zorgen over inperking van dergelijke vrijheden van artsen door overheidsinstanties, waarmee uiteindelijk ook de patiënt wordt benadeeld.
* Bij voorkeur schrijven artsen een geneesmiddel voor dat geregistreerd is voor specifieke klachten. Daarnaast is het mogelijk om onder voorwaarden een geneesmiddel voor te schrijven dat niet geregistreerd is voor de betreffende klachten. Dit heet off-label gebruik.
Ingezonden brief door een medisch professional:
Moedigste huisartsen
De moedigste huisartsen laten zich niet leiden door het belang van de overheid maar door het belang van patiënten, volgens de eed die zij hebben afgelegd.
Achtergrond
Na het uitbreken van de coronapandemie ontstond er veel interesse voor vroegtijdige behandeling met goedkope en breed beschikbare medicijnen zoals chloroquine (CQ) en hydroxychloroquine (HCQ) in combinatie met zink[1]. Als één van de eersten in Nederland begon huisarts Rob Elens het middel HCQ voor te schrijven aan tien patiënten met Covid-19. En met succes: alle patiënten genazen. Hij deelde zijn ervaringen op sociale media. Maar de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) droeg hem op daarmee te stoppen met als motivatie dat het middel is bedoeld voor de behandeling van malaria en niet voor de behandeling van Covid-19, en vanwege mogelijke nadelige bijwerkingen.
Ivermectine bleek een nog effectiever middel tegen ernstige Covid-19[2]. Ook daarover ontstond de nodige discussie, zoals tussen Maarten Keulemans[3] en Maurice de Hond[4] n.a.v. een Colombiaanse studie naar ivermectine. Hoewel ivermectine vaak wordt afgedaan als “paardenmiddel” omdat het behalve bij mensen ook bij paarden wordt toegepast, is het een veiliger medicijn dan paracetamol en staat het op de lijst van essentiële geneesmiddelen zoals opgesteld door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)[5]. Het medicijn wordt in meerdere landen ingezet tegen Covid-192.
Boete
In maart 2021 plaatste IGJ een nieuwsbericht[6] waarin werd gemeld dat het voorschrijven van zowel HCQ als ivermectine in het vervolg zou worden beboet. Ook werd daarin genoemd dat “is bewezen dat (hydroxy)chloroquine niet effectief is tegen Covid-19” en dat er voor ivermectine “geen wetenschappelijke onderbouwing” is “voor het gebruik ter voorkoming of de behandeling van corona”. Het blijft onduidelijk waar IGJ met name deze stellige bewering over HCQ op baseert, aangezien deze stelligheid zelfs niet is gebruikt door de wetenschappelijke vakverenigingen die er op dat moment over gingen: het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG)[7],[8] en de Stichting Werkgroep Antibiotica Beleid (SWAB)[9]. De bestaande wetenschappelijke onderbouwingen voor effectiviteit van de medicijnen worden door IGJ genegeerd1,2. Het NHG en de SWAB hebben met name gekeken naar toepassing van de genoemde medicatie bij late behandeling van Covid-19, niet naar vroegtijdige behandeling waarvan het belang juist steeds is benadrukt, inmiddels door meerdere huisartsen.
Off-label voorschrijven is toegestaan
In het nieuwsbericht schrijft IGJ echter ook dat het off-label voorschrijven van geneesmiddelen is toegestaan, zij het onder strenge regels. Deze regels staan in de geneesmiddelenwet[10], artikel 68: off-label voorschrijven mag alleen “wanneer daarover binnen de beroepsgroep protocollen of standaarden zijn ontwikkeld”. En de mogelijkheid wordt opengehouden voor protocollen en standaarden die “nog in ontwikkeling zijn”, op voorwaarde dat er “overleg tussen de behandelend arts en apotheker” is.
En dat is precies wat Rob Elens is gaan doen. Samen met een aantal andere huisartsen heeft hij een beroepsgroep opgericht, het Nederlands Teleartsen Genootschap (NTG). Het NTG ontwikkelde voor het voorschrijven van ivermectine bij Covid-19 een protocol dat op 1 december 2021 werd uitgerold. Dit team van huisartsen heeft conform het hiervoor genoemde IGJ-criterium voor het off-label voorschrijven nauw overleg met apothekers voor de medicatie, waarvoor patiënten bovendien tekenen na voorlichting over deze medicatie (‘informed consent’) waarmee ook wordt voldaan aan artikel 37 van de verklaring van Helsinki[11]. Het NTG is terughoudender met HCQ vanwege zeldzame bijwerkingen zoals verandering van het hartritme. Naast genoemde medicatie worden hulpvragen in veel van de lichtere coronagevallen afgehandeld met de zogeheten zelfzorgprotocollen “aanvullen” en “ondersteunen” met over-the-counter (OTC)-middelen zoals quercetine[12], zink[13], vitamine C[14] en D[15] en broomhexinehydrochloride[16]. Met behulp van deze werkwijze hebben ze inmiddels bijna vierduizend hulpvragers met succes kunnen behandelen tegen Covid-19. Niet één van de patiënten heeft geleden onder de behandeling en in veel van de meer ernstige gevallen werd ziekenhuisopname voorkomen.
IGJ beboet artsen toch
Ondanks de succesvolle behandeling van de vele coronapatiënten, ondanks de veiligheid van het voorgeschreven medicijn én ondanks de volgens de wet toegestane werkwijze heeft IGJ inmiddels toch alle artsen van het NTG beboet vanwege het voorschrijven van ivermectine aan patiënten[17]. De IGJ weigerde het NTG als beroepsgroep te erkennen en informeerde niet naar de gevolgen van de toegepaste behandeling.
Oproep
U kunt de huisartsen van het NTG steunen om hun belangrijke werk voort te zetten, in het belang van hun patiënten.
Financiële steun is mogelijk middels de crowdfunding actie[18] waarmee de boetes van IGJ kunnen worden betaald, zodat de inzet van het NTG voor hun patiënten niet ten onder gaat aan de boetes die door IGJ worden opgelegd:
https://zelfzorgcovid19.nl/igj-behandelt-covid-genezende-artsen-als-groep-criminelen-er-is-reeds-voor-meer-dan-30-000-euro-aan-boetes-en-voornemens-opgelegd/
Referenties:
[3] https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/bejubeld-wondermiddel-ivermectine-doet-niks-tegen-corona~b0a8ee76/
[4] https://maurice.nl/2022/07/15/hoe-kon-die-studie-serieus-genomen-worden/
[5] https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MHP-HPS-EML-2021.02
[6] https://www.igj.nl/actueel/nieuws/2021/03/25/boete-voor-artsen-die-hydroxychloroquine-of-ivermectine-voorschrijven-tegen-corona
[7] https://www.nhg.org/actueel/nieuws/hcq-combinatietherapie-afgeraden-bij-covid-19-de-eerste-lijn
[8] https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/covid-19
[9] https://swab.nl/nl/covid-19#to_41
[10] https://wetten.overheid.nl/jci1.3:c:BWBR0021505&hoofdstuk=6&artikel=68&z=2021-07-01&g=2021-07-01
[11] https://www.wma.net/policies-post/wma-declaration-of-helsinki-ethical-principles-for-medical-research-involving-human-subjects/
[12] https://c19quercetin.com/
[17] https://zelfzorgcovid19.nl/igj-behandelt-covid-genezende-artsen-als-groep-criminelen-er-is-reeds-voor-meer-dan-30-000-euro-aan-boetes-en-voornemens-opgelegd/
[18] https://zelfzorgcovid19.nl/igj-beboet-artsen-op-ongekende-wijze-steun-via-crowdfunding-hartverwarmend/