In dit stuk geven we een aantal getallen die betrekking hebben op de gevolgen van het coronavirus (de verwekker) en Covid-19 (de ziekte die hieruit voortvloeit) op de samenleving.
In 2019 was de levensverwachting voor mannen 80,5 jaar en voor vrouwen 83,6 jaar. In 2020 is dat gedaald naar 79,7 voor mannen en 83,1 voor vrouwen.
In 2020 zijn er 169.000 mensen overleden, dat is een oversterfte van bijna 10% ten opzichte van de voorgaande jaren[1]. Iets minder dan 1% van de bevolking komt dus elk jaar te overlijden.
Deze 10% toename is niet in het geheel toe te schrijven aan de corona-epidemie; in de zomer van 2020 was er sprake van een hittegolf. Bij 80-plussers bijvoorbeeld overleden er 343 mensen meer dan verwacht in week 33 en bij de groep 65-80 jaar waren dit 94 mensen. Ook in week 34 was het sterftecijfer verhoogd als gevolg van de hittegolf[2]
Echter, voor het gemak schrijven we deze oversterfte in zijn geheel toe aan Covid-19 en laten dus de hittegolf in de zomer van 2020 even achterwege.
Hoe is deze oversterfte nu verdeeld onder de bevolkingsgroepen?
- In de leeftijdsgroep jonger dan 65 jaar stierven er 900 mensen meer dan verwacht, dat is een toename van 4%
- In de leeftijdsgroep van 65-80 jaar stierven er 5000 mensen meer dan verwacht, dat is een toename van 12%
- In de leeftijdsgroep ouder dan 80 jaar stierven er 9000 mensen meer dan verwacht, dat is een toename van 10%[3]
We zien dus dat de oversterfte in het jaar 2020 vooral plaatsvond in de leeftijdsgroepen ouder dan 65 jaar.
Dit is ook terug te zien in de groep mensen die gebruikt maakt van de Wet langdurige zorg (regelt zware en intensieve zorg, denk bijvoorbeeld aan  verpleeghuisbewoners); in deze groep stierven er 65.000 mensen wat een toename is van 14% (+8000)[4].
Bij de overige bevolking was een toename te zien van 7000 sterfgevallen, dat is 8% meer. Hieruit kunnen we dus concluderen dat met name de hulpbehoevende medemens het slachtoffer is geworden van Covid-19; vooral de ouderen en zwakke medemensen zijn overleden aan de gevolgen van Covid-19.
Hoe zit het dan bij de jongere leeftijdscategorieën?
In 2019 stierven er 278 mensen in de leeftijdscategorie van 0-50 jaar als gevolg van een verkeersongeluk[5]; in 2020 stierven er ongeveer 110 mensen aan Covid-19 in dezelfde leeftijdscategorie. Dat betekent dus dat men 2x zo veel kans had om aan een verkeersongeval te komen te overlijden dan aan de gevolgen van een corona-infectie.
Welke andere ziekten dragen sterk bij aan het sterftecijfer in Nederland?
Jaarlijks sterven er ongeveer 20.000 mensen aan de gevolgen van roken; dit is duidelijk meer dan aan Covid-19 (± 15.000 in 2020).
Aan hart- en vaatziekten stierven er in 2019 ruim 37.000 mensen, dus ruim 2x zoveel mensen als aan Covid-19 overleden in 2020[6]!
Zijn er andere risico’s, naast hoge leeftijd, die de kans op ziekenhuisopname en/of sterfte aan Covid-19 doen toenemen?
Een van de risico’s is overgewicht. We spreken van overgewicht vanaf een BMI> 25 (gewicht (in kg) gedeeld door lengte (in m) in het kwadraat, waarbij voor het gewicht van kleding 1 kg van het gemeten gewicht is afgetrokken). Zie zorgwijzer.nl
Bij de Covid-19-patiënten op de Intensive Care heeft 78% overgewicht (BMI van 25 of meer) terwijl dit percentage onder de gehele bevolking 50% is. Van die groep met overgewicht heeft zelfs 34% ernstig overgewicht (BMI van 30 of meer) terwijl dit percentage onder de gehele bevolking 15% is[7].
Samenvattend kunnen we zeggen dat Covid-19 een ernstig beloop kan hebben voornamelijk bij mensen ouder dan 65 jaar met een stijgende lijn naar gelang men ouder is en bij de hulpbehoevende mens (Wet langdurige zorg). Â En ook dat overgewicht een belangrijke rol speelt bij het risico op een ongunstig beloop met dus een hoge kans op opname op de Intensive Care.
[1] www.cbs.nl
[2] www.cbs.nl
[3] www.cbs.nl
[4] www.cbs.nl
[5] www.cbs.nl
[6] www.volksgezondheidenzorg.info
[7] www.hartstichting.nl