Afgelopen week verscheen een opmerkelijk commentaar in de Lancet, waarin het einde van de pandemie werd aangekondigd. De auteur is Christopher Murray, hoofd van het instituut dat op basis van modellen de Amerikaanse overheid en de Wereldgezondheidszorg Organisatie (WHO) adviseert over Covid-19-maatregelen. Het gaat dus niet om zo maar een mening uit het veld, maar om de mening van iemand die grote invloed uitoefent op het wereldwijde coronabeleid. Murray kent “iedereen die wat voorstelt in global health”, aldus een collega. Zijn instituut wordt overigens gefinancierd door de Bill & Melinda Gates Foundation.
Volgens Murray is de huidige omikronvariant zo besmettelijk dat de verspreiding sneller gaat dan waar regeringen op kunnen anticiperen. Vaccins noemt hij effectief, maar te traag. Tegen de tijd dat de vaccinaties op stoom komen, zal de golf alweer voorbij zijn. “Zero-Covid-landen” zullen volgens Murray de omikronvariant niet eeuwig buiten de deur kunnen houden. Hij noemt expliciet Nieuw-Zeeland, het land waar hij zelf vandaan komt, dat al twee jaar een schrikbewind voert om een luchtwegvirus tegen te houden. Daarbij komt dat een besmetting met de omikronvariant vaker zonder ziekteverschijnselen verloopt en ook minder snel leidt tot ziekenhuisopname. Al met al reden om het vanaf nu anders aan te pakken, volgens Murray: “Ik denk dat de Covid-19-controlestrategieën een reset nodig hebben”
Hoe moet je dit artikel op waarde schatten? Het lijkt niets minder dan de capitulatie van het huidige coronabeleid, omdat het in zulke sterke bewoordingen komt, uitgerekend van deze topadviseur. Murray schrijft vaker richtinggevende artikelen, afgelopen juni pleitte hij er nog voor om meer vaccins naar ontwikkelingslanden te sturen. Toeval of niet, het was een boodschap die vlot werd opgepikt door de westerse landen. Ook Hugo de Jonge besloot ineens om tien miljoen extra vaccins te doneren aan Namibië en Kaapverdië.
Over de aankomende winter zegt Murray dat de wereld goed is voorbereid door de hoge niveaus van immuniteit tegen het SARS-CoV-2-virus. Hij noemt beschermende maatregelen alleen zinvol voor de mensen die kwetsbaar zijn voor Covid. De laatste zinnen van zijn commentaar vormen in meer dan één opzicht het sluitstuk: “Het tijdperk van buitengewone maatregelen door de overheid en de samenleving om de overdracht van SARS-CoV-2-overdracht tegen te gaan, zal voorbij zijn. Na de omikrongolf zal Covid-19 terugkeren, maar de pandemie niet.” Iemand nog vragen? Geen vragen.
Voor de ambtenaren van VWS die op deze website naar desinformatie speuren hebben we een vertaling van Murray’s artikel gemaakt. Lees hieronder hoe de regering zichzelf verder gezichtsverlies kan besparen na de onnodige lockdown en de lege prikhallen. Het nieuwe narratief wordt dus dat de omikronvariant zich zo snel verspreidt, dat de maatregelen nauwelijks effect hebben.
Het vertaalde artikel is natuurlijk bedoeld voor iedereen die geïnteresseerd is. De belangrijke passages hebben we vetgedrukt. Het originele artikel vind je onder deze link.
VERTALING:
Covid-19 zal blijven, maar het einde van de pandemie is nabij
De wereld beleeft een enorme golf van infecties met de omikronvariant van het SARS-CoV-2-coronavirus. Schattingen gebaseerd op modellen van het Institute for Health Metrics and Evaluation (IHME) (1) suggereren dat rond 17 januari 2022 er wereldwijd 125 miljoen omikroninfecties per dag bij kwamen, wat meer dan tien keer zo veel is als tijdens de piek van de deltagolf in april 2021 (1). De omikrongolf bereikt onverbiddelijk elk continent, met nog een paar landen in Oost-Europa, Noord-Afrika, Zuidoost-Azië en Oceanië die nog aan hun besmettingsgolf van deze SARS-CoV-2-variant moeten beginnen. (1,2) Het ongekende niveau van infectie suggereert dat meer dan 50% van de wereld met omikron besmet zal zijn tussen eind november 2021 en eind maart 2022. (1) Hoewel de IHME-modellen suggereren dat het aantal dagelijkse SARS-CoV-2-infecties wereldwijd met meer dan 30 keer is toegenomen tussen eind november 2021 en 17 januari 2022, zijn de gemelde Covid-19-gevallen in deze periode slechts zes keer toegenomen (1,2). Omdat het aandeel van de asymptomatische of milde gevallen is toegenomen in vergelijking met eerdere SARS-CoV-2-varianten (3,4), is de wereldwijde infectie-detectie gedaald van 20% naar 5% (1).
Inzicht in de last van omikron hangt in grote mate af van het aandeel asymptomatische infecties. Een overzichtsartikel op basis van eerdere SARS-CoV-2-varianten suggereerde dat 40% van de infecties asymptomatisch verloopt (3). Er zijn aanwijzingen dat het aandeel van asymptomatische infecties voor omikron veel hoger is, misschien zelfs wel 80-90%. Garrett en collega’s vonden dat onder 230 personen in Zuid-Afrika die zich inschreven voor een klinisch onderzoek, er 71 (31%) PCR-positief waren voor de omikron-variant van SARS-CoV-2 en geen symptomen vertoonden (4). Als wordt aangenomen dat dit percentage representatief is voor de bevolking, zou meer dan 90% van de infecties in Zuid-Afrika asymptomatisch verlopen. De infectie-enquête van het Britse Office for National Statistics (ONS) schatte een puntprevalentie van PCR-positieve SARS-CoV-2 infectie van 6,85% voor Engeland op 6 januari 2022 (5). Positieve testuitslagen bij screening van personen zonder Covid-19-symptomen bij opname in het University of Washington Medical Center in Seattle, WA in de Verenigde Staten bedroeg niet meer dan 2% tijdens de Covid-19-pandemie, maar overschreed de 10% in de week van 10 januari 2022 (Murray CJL, ongepubliceerd). Naast het veel grotere aandeel van asymptomatische infecties, is in de VS vergeleken met vorige pieken de verhouding van Covid-19-ziekenhuisopnames ten opzichte van ontdekte gevallen in het ziekenhuis met ongeveer 50% gedaald in de meeste staten (2). Het aandeel in het ziekenhuis opgenomen Covid-19-patiënten die intubatie nodig hebben of stervende zijn, is in Canada en Zuid-Afrika met maar liefst 80-90% gedaald (6,7).
Ondanks de verminderde ernst van de ziektelast per infectie, betekent de massale golf van omikroninfecties dat volgens de IHME-modellen (1) ziekenhuisopnames in veel landen toenemen en zullen stijgen tot het dubbele of meer van het aantal Covid-19-opnames van eerdere golven in sommige landen. In landen waar alle ziekenhuisopnames worden gescreend op Covid-19, zal een aanzienlijk deel van deze opnames uit personen bestaan die om andere redenen naar het ziekenhuis komen en een asymptomatische SARS-CoV-2-infectie blijken te hebben. Niettemin stellen de eisen voor infectiebestrijding hogere eisen aan Ziekenhuizen voor deze opgenomen patiënten. Gezien de prevalentie van SARS-CoV-2-infectie van meer dan 10%, zoals gerapporteerd door de ONS infectie-enquête in Londen, Engeland (5), testen grote aantallen gezondheidswerkers positief en zullen in quarantaine moeten gaan, wat een dubbele druk op de ziekenhuizen legt. De getroffen landen zullen in de komende 4-6 weken prioriteit moeten geven aan steun voor de gezondheidszorgsystemen. Gegevens uit Griekenland geven echter de hoop dat ernstige Covid-19-gevolgen van de omikrongolf beperkt zullen blijven; van 21 december 2021 tot 17 januari 2022 is het aantal Covid-19-gevallen met bijna tien keer gestegen maar bleef het aantal intubaties in het ziekenhuis bij Covid-19-patiënten hetzelfde als in december.
Verrassend genoeg suggereren de IHME-modellen (1) dat de transmissie-intensiteit van omikron zo hoog is dat beleidsacties – bijvoorbeeld het verhogen van maskergebruik, uitbreiden van vaccinatiedekking bij mensen die niet gevaccineerd zijn of het toedienen van een derde dosis Covid-19-vaccins bij reeds gevaccineerden – slechts een beperkte invloed zullen hebben op het verloop van de omikrongolf. Volgens ramingen van de IHME zou bijvoorbeeld een verhoging van het gebruik van maskers tot 80% van de bevolking, de opbouw van besmettingen in de komende vier maanden met 10% verminderen. Het opvoeren van Covid-19-vaccinboosters of het vaccineren van mensen die nog niet gevaccineerd zijn, zal waarschijnlijk geen substantieel effect hebben op de omikrongolf, omdat deze tegen de tijd dat dergelijke interventies opgeschaald zijn, grotendeels voorbij zal zijn. Alleen in landen waar de omikrongolf nog niet is begonnen, kan de uitbreiding van het maskergebruik vóór de golf een substantieel effect hebben. Deze interventies werken nog steeds om individuen te beschermen tegen Covid-19, maar de snelheid van de omikrongolf is zo hoog dat beleidsmaatregelen weinig effect zullen hebben op het wereldwijde verloop ervan in de komende vier tot zes weken. De omikrongolf lijkt zijn top te bereiken binnen drie tot vijf weken na aanvang van de exponentiële toename van het aantal gemelde gevallen (1,2). Op 17 januari 2022 piekten de omikrongolven in 25 landen in vijf WHO-regio’s en in 19 staten in de VS (2). Verwacht wordt dat de piek in de meeste landen zal optreden tussen nu en de tweede week van februari 2022 (1). De laatste pieken zullen naar verwachting komen in de landen waar de omikrongolf nog niet is begonnen, zoals in Oost-Europa en Zuidoost-Azië. Acties om bijvoorbeeld meer SARS-CoV-2-tests uit te voeren, zullen de mate van maatschappelijke ontregeling waarschijnlijk vergroten doordat meer mensen van het werk of van school worden uitgesloten, maar zullen waarschijnlijk geen invloed hebben het verloop van de omikrongolf. Ik denk dat de Covid-19-controlestrategieën een reset nodig hebben. Gezien de snelheid en intensiteit van de omikrongolf, lijken naar mijn mening pogingen voor bron- en contactonderzoek zinloos. Een vraag blijft wat er zal gebeuren met landen die ‘zero-Covid-19’-strategieën nastreven, zoals China en Nieuw-Zeeland. China heeft in januari 2022 lokale uitbraken van omikron gehad (9, 10). Gezien de hoge overdraagbaarheid lijkt het onwaarschijnlijk dat China of Nieuw-Zeeland in staat zullen zijn om de omikrongolf permanent uit te sluiten. Voor ‘zero-Covid-19’-landen zal de vraag een kwestie van timing zijn. Als omikrongolven later komen, is er tijd voor het verhogen van de vaccinatiegraad en ontwikkelen van een beter inzicht in het effect van de omikronvariant bij een immunologisch naïeve bevolking.
Tegen maart 2022 zal een groot deel van de wereld besmet zijn met de omikronvariant. Met voortdurende toename van Covid-19-vaccinatie, in veel landen het gebruik van een derde vaccindosis, en hoge niveaus van door infectie verworven immuniteit, zullen de mondiale niveaus van SARS-CoV-2-immuniteit op een ongekend hoog peil staan. Gedurende enkele weken of maanden zou de wereld lage niveaus van virusoverdracht mogen verwachten.
Ik gebruik de term pandemie om te verwijzen naar de buitengewone maatschappelijke inspanningen van de afgelopen twee jaar om te reageren op een nieuwe ziekteverwekker, die de manier waarop mensen hun leven leven heeft veranderd, evenals het ontwikkelen van beleidsreacties van regeringen over de hele wereld. Deze inspanningen hebben wereldwijd talloze levens gered. Er zullen zeker nieuwe SARS-CoV-2-varianten opduiken en sommige kunnen ernstiger zijn dan omikron. Immuniteit, hetzij door besmetting of vaccinatie, zal afnemen, waardoor mogelijkheden ontstaan voor verdere SARS-CoV-2-overdracht. Gezien het seizoensgebonden karakter moeten landen een verhoogde kans op overdracht verwachten in de wintermaanden. De gevolgen van de toekomstige overdracht van SARS-CoV-2 voor de gezondheid zullen echter minder groot zijn door een brede eerdere blootstelling aan het virus, regelmatig aangepaste vaccins voor nieuwe antigenen of varianten, de komst van antivirale middelen, en de wetenschap dat de kwetsbaren zich kunnen beschermen tijdens toekomstige golven, indien nodig door het gebruik van hoogwaardige maskers en fysieke distantie. Covid-19 zal een terugkerende ziekte worden die gezondheidsstelsels en samenlevingen zullen moeten hanteren. Bijvoorbeeld, het dodental van omikron lijkt in de meeste landen vergelijkbaar te zijn met het niveau van een slecht griepseizoen op het noordelijk halfrond. Het Amerikaanse Center for Disease Control and Prevention schat dat het slechtste griepseizoen van het afgelopen decennium in 2017 – 2018 ongeveer 52000 griepdoden veroorzaakte, met een waarschijnlijke piek van meer dan 1500 sterfgevallen per dag (11). Het tijdperk van buitengewone maatregelen door de overheid en de samenleving om de overdracht van SARS-CoV-2-overdracht tegen te gaan, zal voorbij zijn. Na de omikrongolf zal Covid-19 terugkeren, maar de pandemie niet.
Christopher J. L. Murray
Institute for Health Metrics and Evaluation, Seattle, USA
Bronvermelding:
- Institute for Health Metrics and Evaluation. COVID-19 projections. Jan 17, 2022. https://covid19.healthdata.org/global?view=cumulativedeaths&tab=trend (accessed Jan 17, 2022).
- Johns Hopkins Coronavirus Resource Center. COVID-19 dashboard. 2022. https://coronavirus.jhu.edu/map.html (accessed Jan 17, 2022).
- Ma Q, Liu J, Liu Q, et al. Global percentage of asymptomatic SARS-CoV-2 infections among the tested population and individuals with confirmed COVID-19 diagnosis: a systematic review and meta-analysis. JAMA Netw Open 2021; 4: e2137257
- Garrett N, Tapley A, Andriesen J, et al. High rate of asymptomatic carriage associated with variant strain Omicron. MedRxiv 2022; published online Jan 14. https://doi.org/10.1101/2021.12.20.21268130 (preprint).
- Office for National Statistics. Coronavirus (COVID-19) Infection Survey, UK: 14 January 2022. https://www.ons.gov.uk/peoplepopulationandcommunity/healthandsocialcare/conditionsanddiseases/bulletins/coronaviruscovid19infectionsurveypilot/14january2022 (accessed Jan 17, 2022).
- Ulloa A, Buchan S, Daneman N, Brown K. Early estimates of SARS-CoV-2 Omicron variant severity based on a matched cohort study, Ontario Canada. MedRxiv 2022; published online Jan 2. https://doi.org/10.1101/2021.12.24.21268382 (preprint).
- Maslo C, Friedland R, Toubkin M, et al. Characteristics and outcomes of hospitalizaed patients in South Africa during the COVID-19 Omicron wave compared with previous waves. JAMA 2021; published online Dec 30. https://doi.org/10.1001/jama.2021.24868.
- Greek Government. COVID-19 daily overview. 2022. https://covid19.gov.gr/covid19-live-analytics/ (accessed Jan 17, 2022).
- Davidson H, Ni V. China battles Omicron outbreak weeks before Winter Olympics. The Guardian, Jan 10, 2022. https://www.theguardian.com/world/2022/jan/10/china-battles-omicron-outbreak-weeks-before-winterolympics (accessed Jan 17, 2022).
- Qin A, Chang Chien A. Omicron reaches Beijing, three weeks before the Olympics begin. The New York Times, Jan 15, 2022. https://www.nytimes.com/2022/01/16/world/asia/omicron-reaches-beijing-three-weeks-beforethe-olympics-begin.html (accessed Jan 17, 2022).
- US Centers for Disease Control and Prevention. Disease burden of flu. Jan 7, 2022. https://www.cdc.gov/flu/about/burden/index.html (accessed Jan 17, 2022).