Publicatiebias in het covid-19 dossier
Drie jaar lang werd het wetenschappelijk artikel van Patterson et al gegijzeld door ‘peer review’. Nu mag het nieuws eindelijk het daglicht zien: spike-eiwit van de coronavaccins blijft zeker driekwart jaar aantoonbaar in de bloedcellen.
De publicatie van wetenschappelijk onderzoek over covid-19 en de nasleep van vaccinaties is geen neutraal proces. Er is sprake van publicatiebias, waarbij studies die niet passen in het veilig-en-effectief narratief, vertraging oplopen bij publicatie of worden geweigerd. Een treffend voorbeeld is het recente artikel van Patterson et al. (2025) over de detectie van spike-eiwit in monocyten bij mensen met post-covid-19 vaccinatiesyndroom (PCVS). Terwijl een vergelijkbare studie van dezelfde onderzoeksgroep over long covid (Patterson et al, 2022, Frontiers in Immunology, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35082777/) begin 2022 snel werd gepubliceerd, lag dit artikel drie jaar in ‘peer review’. Het werd afgewezen door verschillende tijdschriften, ondanks positieve beoordelingen in onder andere Frontiers in Immunology (Bruce Patterson, persoonlijke communicatie). Dit illustreert dat bevindingen, die als kritisch gezien kunnen worden over covid-19-vaccins, een grote vertraging oplopen.
Long covid of long vax?
In Nederland is nog steeds weinig aandacht voor long vax, en de overeenkomsten met long covid. Er zijn gezamenlijke symptomen en een deels gezamenlijke verklarende oorzaak, het spike-eiwit van Sars-Cov-2. De twee ziektebeelden worden gezamenlijk daarom ook wel spikopathieën genoemd (referentie).
Review van Patterson et al. (2025)
Patterson BK, Yogendra R, Francisco EB, et al. Detection of S1 spike protein in CD16+ monocytes up to 245 days in SARS-CoV-2-negative post-COVID-19 vaccine syndrome (PCVS) individuals. Hum Vaccin Immunother 2025; 21(1):2494934.doi: 10.1080/21645515.2025.2494934. Epub 2025 May 13.
De mRNA- en vectorcoronavaccins verschillen essentieel van traditionele vaccins, omdat de antigenen die een immuunrespons tegen het virus moeten opwekken -in dit geval het spike-eiwit- na toediening door de cellen van het lichaam zelf geproduceerd moeten worden. Dat is een ongecontroleerd proces. Het is niet te overzien hoeveel van het spike-eiwit geproduceerd wordt, voor hoe lang, waar in het lichaam dat gebeurt (nee, het toegediende vaccin blijft niet in de arm) en hoe dat verschilt bij mensen onderling.
Inmiddels zijn er verschillende studies verschenen, waaruit blijkt dat het spike-eiwit weken tot maanden na vaccinatie nog gevonden wordt in bloed,[1] [2] of in weefsel van de lymfeklieren,[3] [4] [5] het hart,[6] of recentelijk zelfs in de bloedvaten van de hersenen.[7] Daar komt bij dat het spike-eiwit een belangrijke virulentiefactor (ziekmakend vermogen) is van het virus,[8] en dat er een scala aan mechanismen denkbaar is, waardoor het ‘losse’ spike-eiwit schadelijk kan zijn.[9] [10]
De recent gepubliceerde studie van Patterson en medeonderzoekers bevestigt, dat het spike-eiwit dat werd geproduceerd na vaccinatie, lang in bloedcellen aantoonbaar blijft, in sommige gevallen tot 245 dagen. Ze onderzochten dit bij mensen met long covid verschijnselen (in het artikel PASC: Post-Acute Sequelae of Covid-19). Hun hypothese was dat de voortdurende aanwezigheid van spike-eiwit verband houdt met de ziekteverschijnselen.
Een eerdere studie van dezelfde onderzoekers, gepubliceerd in januari 2022, beschreef een groep van 64 mensen met PASC. De vergelijking werd gemaakt tussen enerzijds gezonde mensen en anderzijds mensen die matig of ernstig ziek waren geweest van covid-19. Bij een aantal mensen met PASC bleef het spike-eiwit in sommige gevallen tot 15 maanden na infectie aanwezig in monocyten, ofwel cellen van het aangeboren (‘innate’) immuunsysteem.
In de onlangs gepubliceerde studie van Patterson richtten de onderzoekers zich op mensen die niet geïnfecteerd waren met covid-19, maar die longcovidklachten hadden na vaccinatie, door hun PCVS genoemd: post-covid-19 vaccination syndrome. Opvallend is dat deze mensen opgenomen werden in het onderzoek in de periode november 2020 tot augustus 2021. Kennelijk was er vier jaar voor nodig om dit onderzoek af te ronden en te publiceren. De snelle publicatie van hun eerdere studie in aanmerking genomen, lijkt dit een voorbeeld van publication bias.
In totaal onderzochten ze 50 mensen met PCVS, met een gemiddelde leeftijd van 42 jaar, en een controlegroep van 26 gevaccineerden zonder klachten.
Van hen werd bloed afgenomen 38-245 dagen na de laatste vaccinatie, waarin een aantal biomarkers werd bepaald, die gerelateerd zijn aan het immuunsysteem. Met behulp van machine learning analyseerden zij in hoeverre de biomarkerprofielen leken op die van mensen met PASC. Deze bleken goed overeen te komen. Spike-eiwit bleek aanwezig te zijn in de monocyten van 11 van de 12 PCVS patiënten, van wie de bloedmonsters op spike-eiwit onderzocht kon worden, ook in een monster van 245 dagen na vaccinatie, ten opzichte van 1 in de controlegroep. Verder deden de onderzoekers nog een aantal statistische analyses, om te testen of specifieke PCVS-symptomen gerelateerd konden worden aan enerzijds specifieke biomarkers en anderzijds aan de subtypes van monocyten waarin het spike-eiwit aanwezig was.
In de discussie van hun artikel veronderstellen de onderzoekers dat de monocyten interacties aangaan met de endotheelcellen van de bloedvaten. Dit zou ontstekingsreacties veroorzaken (zoals bij atherosclerose), wat op zijn beurt weer zou kunnen leiden tot activatie van bloedplaatjes, stollingsstoornissen en verhoogde doorlaatbaarheid van de vaatwand. Maar hoe dit samenhangt met de aanwezigheid van spike-eiwit, blijft in het midden.
Het is duidelijk dat dit een relatief kleine studie was waaruit niet al te stellige conclusies getrokken kunnen worden. De onderzoekers pleiten dan ook voor grotere studies, waarin mensen langer gevolgd worden. Verder wijzen ze erop dat er momenteel geen gouden standaard is, om uit te sluiten dat iemand geen infectie heeft doorgemaakt. In deze studie deden ze dat op basis van voorgeschiedenis, in combinatie met negatieve anti-nucleocapside antistoffen, en negatieve specifieke T-celreacties. Verder onderzochten de onderzoekers uitsluitend spike-eiwit in de monocyten, niet in ander weefsel. Ten slotte gaan ze niet in op de intrigerende vraag hoe het spike-eiwit zo lang aanwezig blijft in monocyten, terwijl de normale levensduur van monocyten geschat wordt op 1-7 dagen.[12] Overleven monocyten langer bij chronische ontsteking, of gaat de productie van spike-eiwit door?
Misschien is de belangrijkste betekenis van deze studie de expliciete erkenning van het bestaan van een postvaccinatiesyndroom en de noodzaak van meer onderzoek daarnaar. Er lijkt zich een kentering aan te kondigen. Zo was er onlangs nog de spraakmakende publicatie van onderzoekers van Yale, onder leiding van een vooraanstaand immunoloog, naar postvaccinatiesyndroom.[13] Laten we de oproep van Halma et al ondersteunen, die in een recente review bepleiten om ‘de stilte te doorbreken’.[14]
Het Artsen Collectief is voor een open en eerlijke benadering van wetenschap en gezondheidszorg, waarbij de patiënt centraal staat. De studie van Patterson et al. onderstreept het belang van erkenning van postvaccinatiesyndroom en de noodzaak van verder onderzoek naar de langetermijneffecten van covid-19-vaccins. De opmerkelijke vertraging in de publicatie van dit onderzoek illustreert hoe publicatiebias de vooruitgang van cruciale kennis kan belemmeren. Wij roepen op tot meer transparantie, onafhankelijk onderzoek en een luisterend oor voor de ervaringen van patiënten. Alleen door de stilte te doorbreken en alle aspecten van vaccinatie objectief te onderzoeken, kunnen we komen tot een gezondheidszorg die werkelijk gebaseerd is op wetenschap en vertrouwen.
Dit artikel is geschreven namens het Artsen Collectief, een platform van artsen en zorgverleners, dat streeft naar een open dialoog en niet-dogmatische geneeskunde.
[1]Samaniego-Castruita JA, Schneider UV, Mollerup S, et al. SARS-CoV-2 spike mRNA vaccine sequences circulate in blood up to 28 days after COVID-19 vaccination. APMIS 2023;131(3): 128-132. https://doi.org/10.1111/apm.13294.
[2]Yonker LM, Swank Z, Bartsch YC, et al. Circulating spike protein detected in post-COVID-19 mRNA vaccine myocarditis. Circulation 2023;147(11): 867-876. https://doi.org/10.1161/CIRCULATIONAHA.122.061025.
[3]Krauson AJ, Casimero FVC, Siddiquee Z, et al. Duration of SARS-CoV-2 mRNA vaccine persistence and factors associated with cardiac involvement in recently vaccinated patients. Npj Vaccines 2023;8(1): 141. https://doi.org/10.1038/s41541-023-00742-7.
[4]Röltgen K, Nielsen SCA, Silva O, et al. Immune imprinting, breadth of variant recognition, and germinal center response in human SARS-CoV-2 infection and vaccination. Cell 2022;185(6): 1025-1040.e14. https://doi.org/10.1016/j.cell.2022.01.018.
[5]Brogna C, Crisroni S, Marino G, et al. Detection of recombinant spike protein in the blood of individuals vaccinated against SARS-CoV-2: possible molecular mechanisms. Proteomics Clinical Applications 2023;17: 2300048. https://doi.org/10.1002/prca.202300048.
[6]Baumeier C, Aleschcheva G, Harms P, et al. Intramyocardial Inflammation after COVID-19 Vaccination: An Endomyocardial Biopsy-Proven Case Series. Int J Mol Sci 2022;23(13): 6940. https://doi.org/10.3390/ijms23136940.
[7]Ota N, Itani M, Aoki T, et al. Expression of SARS-CoV-2 spike protein in cerebral arteries: implications for hemorrhagic stroke post-mRNA vaccination. Journal of Clinical Neuroscience 2025;136:1-7. https:/doi.org/10.1016/j.jocn.2025.111223.
[8]Saadi F, Pal D, Sarma JD, etal. Spike glycoprotein is central to coronavirus pathogenesis. Parallel between m-CoV and SARS-CoV-2. Annals of Neuroscience 2021;28(3-4): 201-218. https://doi.org/10.1177/09727531211023755.
[9]Parry PI, Lefringhausen A, Turni C, et al. ‘Spikeopathy’: COVID-19 spike protein is pathogenic, from both virus and vaccine mRNA. Biomedicines 2025;11(8), 2287. https://doi.org/10.3390/biomedicines 11082287.
[10]Trougakis IP, Terpos E, Alexopoulos H, et al. Adverse effects of COVID-19 mRNA vaccines: the spike hypothesis. Trends in Molecular Medicine 2022;28(7): 542-554. https://doi.org/10.1016/j.molmed.2022.04.007.
[11]Patterson BK, Francisco EB, Yogendra R, et al. Persistence of SARS-CoV-2 S1 protein in CD16+ monocytes in post-acute sequelae of COVID-19 (PASC) up to 15 months post-infection. Front Immunol. 2021;12:746021. doi: 10.3389/fimmu.2021.746021.
[12]Patel AA, Zhang Y, Fullerton JN, et al. The fate and lifespan of human monocyte subsets in steady state and systemic inflammation. J Exp Med 2017;214(7): 1913-1923. https://doi.org/10.1084/jem.20170355.
[13]Bhattacharjee B, Lu P, Silva Monteiro V, et al. Immunological and Antigenic Signatures Associated with Chronic Illnesses after COVID-19 Vaccination. medRxiv preprint, posted February 25, 2025.;https://doi.org/10.1101/2025.02.18.25322379doi:
[14]Halma M, Varon J. Breaking the silence: Recognizing post-vaccination syndrome. Helyon 2025;11(11): e43478