Artsen Collectief krijgt van lezers veel vragen over het Novavax-vaccin, dat alleen gebruik zou maken van beproefde technieken, in ieder geval geen mRNA-techniek. Gesteld dat de overheid met een vaccinatieplicht zou komen, is dit dan een veilig alternatief? We hebben informatie over Novavax toegevoegd aan onze rubriek ‘Veelgestelde vragen’ (FAQ). In het kort: voor dit vaccin gelden dezelfde bedenkingen als voor de mRNA- vaccins: nauwelijks onderzocht, lage effectiviteit, onbekende risico’s. De vraag is dan ook of Novavax echt een alternatief vormt.
Novavax Incorporated is een Amerikaans farmaceutisch bedrijf dat uitsluitend vaccins produceert en daarvoor subsidie ontvangt van verschillende overheden en private investeerders, zoals de Bill and Melinda Gates Foundation. In haar dertigjarig bestaan heeft het bedrijf nooit een vaccin kunnen produceren dat veilig genoeg was om tot de markt te worden toegelaten. Het wekte dan ook verbazing dat onder ‘Operation Warp Speed’, de campagne van de Amerikaanse overheid om zo snel mogelijk een coronavaccin te ontwikkelen, Novavax de hoogste overheidssubsidie kreeg toegekend, een slordige 1,6 miljard dollar. Volgens de New York Times komt dat door voorspraak van de Gates Foundation en dankzij het feit dat twee voormalige topmanagers van Novavax op de loonlijst van de overheidscommissie Warp Speed stonden.
Wat dat heeft opgeleverd is een vaccin dat min of meer lijkt op traditionele vaccins die verzwakte virussen of eiwitdelen van virussen gebruiken. Bij het Novavax-vaccin worden de spike-eiwitten ingebracht in de vorm van nanopartikels, samen met de hulpstof Matrix-M. Zonder die hulpstof zou geen goede afweerreactie op gang komen. Het vaccin is reeds verkrijgbaar en de Nederlandse overheid promoot het als alternatief voor de mensen die geen mRNA-vaccin willen. Maar is het een echt alternatief?
Net als bij de mRNA-vaccins is het na beperkt onderzoek op de markt gekomen. Tijdens het registratieonderzoek bleek in de controlegroep vaker een corona-infectie voor te komen. Op grond hiervan berekende de fabrikant een effectiviteit van 60-90%, een percentage dat de overheid ook aanhaalt. Wat onvermeld blijft, is dat het hierbij om een relatief percentage gaat, wat wil zeggen dat je de kleine kans op een corona-infectie inruilt voor een nog iets kleinere kans. Als de claims van de fabrikant kloppen gaat het daarbij om een absolute vermindering op het krijgen van een corona-infectie na vaccinatie van rond de 1,2%. Dan nog zou het om bescherming gaan tegen de Wuhanvariant uit 2019. Of Novavax ook bescherming geeft tegen de huidige coronavarianten is niet onderzocht.
Tijdens het registratieonderzoek van Novavax had een meerderheid van de proefpersonen bijwerkingen na toediening van het vaccin, zoals pijn op de injectieplaats, vermoeidheid en spier- en gewrichtspijn. In het beoordelingsrapport van het Europees Geneesmiddelenbureau EMA wordt opgemerkt dat er een aantal gevallen van myocarditis en/of pericarditis (hartzakje- of hartspierontsteking) is gemeld bij gevaccineerden. Ook zijn er onder de gevaccineerde proefpersonen meer meldingen van onder meer galblaasontsteking, beroerte en prostaatkanker. Hoe en welke bijwerkingen zich op de lange termijn gaan manifesteren is onbekend. Zoals zoveel nog onbekend is rondom dit vaccin, door het beperkte omvang van het onderzoek.
Wat we blijven benadrukken is dat mensen met een gezond afweersysteem uit zichzelf voldoende bescherming hebben tegen het coronavirus. Voor specifieke risicogroepen kan vaccinatie met een bewezen werkzaam en veilig middel zinvol zijn om de kans op ernstige ziekte te verkleinen. Iedere andere reden om mensen aan te zetten tot vaccinatie gaat met betrekking tot het coronavirus op dit moment nog steeds niet op. Iedere poging daartoe mag dan ook aanleiding zijn tot enige argwaan. Voor verdere informatie over het Novavax, zoals het gebruik bij kinderen, verwijzen wij naar onze rubriek ‘Veelgestelde vragen / FAQ vaccinatie’ >